Vorig jaar lanceerde OVAM de Grote Grondvraag. Een initiatief om alle grondeigenaars in Vlaanderen bewust te maken van deze problematiek en te helpen bij het controleren en waar nodig saneren van hun grond. Maar zelf zit de organisatie ook niet stil. Het voerde het voorbije jaar tientallen ambtshalve saneringen uit van vervuilde sites, goed voor een budget van 32,4 miljoen euro. Een mooi voorbeeld daarvan is de CAT-site, de voormalige terreinen van Renault Vilvoorde.
Tekst | Valérie Couplez Beeld | OVAM
De groots opgezette campagne ‘De Grote Grondvraag’ miste vorig jaar zijn doel niet. Reeds 138.000 gebruikers registreerden zich om te weten te komen hoe gezond hun grond is. In totaal werden al 177.000 gronden gecheckt via De Grote Grondvraag. Dit jaar worden de inspanningen verder opgeschroefd want Vlaanderen toont zich bijzonder ambitieus om tot een gezonde bodem te komen. OVAM woordvoerder Jan Verheyen: “Tegen 2036 willen we Vlaanderen volledig vrij maken van bodemverontreiniging. Vanaf 2021 zullen we daarom gefaseerd beginnen met het uitvoeren van oriënterende bodemonderzoeken. Van zodra een stad of gemeente aangesloten is kunnen particulieren hun grond checken. Vandaag werken al 214 van de 300 steden en gemeenten in Vlaanderen hier aan mee. Tegen het einde van het jaar hopen we het gros te hebben toegevoegd en nog meer burgers en bedrijven warm te maken voor dit initiatief.”
Voor particulieren of scholen zijn er niks dan voordelen verbonden aan de registratie. “Als het gaat om historische vervuilingen waar ze geen hand in hebben, dan zijn ze vrijgesteld voor de kosten van het bodemonderzoek en een eventuele sanering”, onderstreept Jan Verheyen. “Wanneer ze hun grond ooit willen verkopen, zullen ze sowieso over een bodemattest moeten beschikken. Door in te stappen in de Grote Grondvraag zijn ze perfect geïnformeerd over de kwaliteit van de bodem en komen ze niet voor verrassingen te staan later. 55 % van alle risicogronden (85.000) is vandaag al onderzocht De bodemonderzoeken zullen uitwijzen of er ook effectief gesaneerd moet worden. Dat is geen prettige boodschap, maar een sterk Vlaanderen is een gezond Vlaanderen en daar draagt de bodemkwaliteit zeker toe bij. Daarom willen we ze ook niet voor de kosten laten opdraaien.”
Ook voor grotere verontreinigingen is er nog financiële steun. Droogkuisinstallaties of auto- en carrosseriebedrijven zijn typische voorbeelden van activiteiten waar bodemverontreiniging uit kan voortvloeien. Zij kunnen aankloppen voor ondersteuning bij specifieke sectorfondsen. Daarnaast voert OVAM ambtshalve saneringen uit. Jan Verheyen: “Er zijn nog een heel aantal black- en brownfields in Vlaanderen met zeer ernstige verontreinigingen in de bodem. Vlaanderen investeerde het voorbije jaar al 32,4 miljoen euro om vervuilde bodems te saneren en de grond weer een nieuwe bestemming te geven. Een flinke som, maar een die zich terugbetaalt want bodemsanering blijkt vaak een hefboom en aanjager voor economische activiteiten en vernieuwing. Bovendien zorgen ze tijdens de Covid-19 crisis voor economische continuïteit.”
Een van de beste voorbeelden van het potentieel van dergelijke herontwikkelingsprojecten is de CAT-site in Vilvoorde. Het industriële verleden van de terreinen van Renault Vilvoorde heeft geleid tot een ernstige bodemverontreiniging die nu in opdracht van OVAM en in samenwerking met MG Real Estate sinds 20 augustus wordt aangepakt. “Er zijn twee grote bronzones, een gelinkt aan een historisch huishoudelijk afvalstort en een van onbekende oorsprong met hoge concentraties aan benzeen. Door toepassing van de modernste technieken zal naar schatting 80 % van de gronden ter plaatse gereinigd en hergebruikt worden. In de nabije toekomst zullen nog twee andere locaties in het gebied gesaneerd moeten worden. Zo zal uiteindelijk een centraal gelegen gebied van 60 ha zijn historische erfenis kunnen afwerpen en opnieuw in gebruik genomen worden voor wonen, werken, recreatie en groen. Een mooi vooruitzicht als je weet hoe schaars ruimte is in Vlaanderen”, aldus Verheyen.