Toonbeeld van expertise in (retour)bemaling

Op het baanvak Aalter Landegem wordt het aantal sporen van spoorlijn 50 A – de lijn die Brussel Zuid met Oostende verbindt – van 2 naar 4 gebracht. Zo zijn er ter hoogte van de stopplaats in Bellem (Aalter) belangrijke aanpassingswerken noodzakelijk. Er wordt onder meer voorzien in een nieuwe onderdoorgang voor voetgangers, aangeduid als KW05, die via toegangshellingen rechtstreekse toegang geeft tot de perrons. Verder is ook de uitvoering van enkele nieuwe duikers, waaronder een ecoduiker, onder de nieuwe spoorlijnen voorzien.

De werken worden in opdracht van Infrabel en TUC RAIL uitgevoerd door hoofdaan­nemer Van Laere uit Burcht. Voor de uitvoering van de bemalingswerken wordt beroep gedaan op de firma G. Smeyers uit Zandhoven. De koker van de voetgangersdoorgang KW05 wordt geprefabriceerd in een open bouwput. Het maaiveld bevindt zich ter plaatse van de onderdoorgang rond het peil +10,70 TAW. “De bouwput en het doorschuiftraject moesten drooggezet worden tot op het peil +6,16 TAW”, vertelt René Lambrechts, zaakvoerder bij Smeyers. “Het grondwaterpeil bevindt zich op het peil +8,50 TAW. Een bronbemaling is dus zeker noodzakelijk. Gezien de aard van de ondergrond, de afmetingen van de bouwput en de te bereiken grondwaterverlaging wordt gekozen voor de bemalingstechniek met ver­ticale filters.”

Negatief advies

Het kunstwerk KW05 ligt echter deels in een Habitatrichtlijn en VEN-gebied. René Lambrechts: “Men had dan ook voorzien om het opgepompte bemalingswater te retourneren via een infiltratiegracht in het natuurgebied om zo de grondwaterverlaging, ontstaan door de bemaling, te compenseren. Bijkomend waren ook een reeks druppelcollectoren, aangebracht in waaiervorm, voorzien om de negatieve gevolgen van een eventuele verdroging te compenseren.”

Bij het indienen van de bemalingsvergunning werd echter een negatief advies verleend door het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). Dit betekende een serieuze tegenslag omdat zonder vergunning de uitvoering van de voorziene bemalingswerken niet konden worden gestart. “Hierdoor kwam de planning voor het verdere verloop van de werken sterk in het gedrang”, aldus René Lambrechts. “ANB kon de voorgestelde oplossing van een retourbemaling met infiltratiegrachten met bijkomend druppelcollectoren niet aanvaarden en stelde als voorwaarde dat de werken binnen een waterdichte bouwkuip moesten worden uitgevoerd. Dit was voor de aannemer en de bouwheer niet echt haalbaar.”

Gezien de aard van de ondergrond, de afmetingen van de bouwput en de te bereiken grondwaterverlaging wordt gekozen voor de bemalingstechniek met verticale filters.

Nieuwe onttrekkingsbronnen

G. Smeyers werd gecontacteerd om een oplossing uit te werken. René Lambrechts: “Het voorziene bemalingsconcept met verticale filters voor het droogzetten van de bouwputten werd behouden, maar verder uitgebreid met nieuwe onttrekkingsbronnen, ingepland op de grens van de werfzone en zo ver mogelijk verwijderd van het natuurgebied. Op deze wijze kon het grondwater onbelucht worden opgepompt en naar de retourputten worden geleid, ingepland op de rand van het natuurgebied. Met behulp van een eigen 3D-model kon worden aangetoond dat er ter plaatse van het natuurgebied geen negatieve gevolgen te verwachten waren. Na een constructief overleg was agentschap Natuur en Bos overtuigd van de degelijkheid van de voorgestelde oplossing.”

Intussen werden de nodige voorbereidingen op de werf getroffen om de uitvoering van de bemaling en retourbemaling in te plannen. Dankzij de goede samenwerking met de gemeente Aalter en de mensen van het departement omgeving werd de vergunning onmiddellijk verleend. Op 10 september 2019 werd gestart met de plaatsing van de bemaling. Door de inzet van meerdere ploegen was de bemalingsinstallatie zes dagen later operationeel. De bemalings- en retourbemalingsinstallatie werd vanaf de start opgevolgd door G. Smeyers via een online monitoringsysteem.

Expertise

Tijdens het TLO – het weekend van 30 november en 1 december – is de koker van de onderdoorgang  zoals gepland succesvol op zijn plaats geschoven. “Dit werk is voor de firma G. Smeyers een belangrijke referentie en een uitstekend bewijs van de grote expertise op het gebied van uitvoering van bemalingen in het algemeen en bemaling met retourbemaling in het bijzonder. Deze expertise wordt nog versterkt door de eigen studiedienst die dankzij 3D-modellering de meest complexe situaties kan dimensioneren. De reeds bestaande samenwerking tussen G. Smeyers en aannemer Van Laere zal in de toekomst er alleen maar door versterkt worden”, besluit René Lambrechts.