Platform over infrastructuur, ruimtelijke inrichting, civiele- en openbare werken
Besloten ruimtes, overal en nergens!

Besloten ruimtes, overal en nergens!

Werfsituaties zijn per definitie zeer veranderlijk. Veiligheidsrisico’s, al dan niet door interactie van verschillende activiteiten, kunnen in de loop van de werkzaamheden sterk variëren. Zeer gekende veiligheidsrisico’s bij het aanleggen, vernieuwen en/of renoveren van rioleringen zijn: werken in sleuven en putten, biologische agentia (aanwezig in vervuilde grond en afvalwater), chemische agentia, nutsleidingen, werfmachines, verkeer … Veel minder bekend is het risico van besloten ruimtes. Dit is een begrip dat eerder gelinkt wordt aan opslagtanks en installaties in de chemische nijverheid. Maar besloten ruimtes in werfsituaties, kom nou?

Bijkomende moeilijkheid bij het bespreekbaar maken en/of detecteerbaar maken van besloten ruimtes in werfsituaties is dat er in de wetgeving geen definitie van een besloten ruimte opgegeven wordt. In het ARAB worden er wel voorbeelden van besloten ruimtes opgegeven (art. 53). Er is sprake van: welputten, regenputten, kuilen, vergaarbakken, kuipen, ondergrondse controleplaatsen, gistkamers, riolen, gasleidingen, rookkanalen en andere soortgelijke plaatsen. 

Om tot een werkbare definitie te komen heeft de Vlariowerkgroep Veiligheid verschillende naslagwerken geraadpleegd en bediscussieerd. Als belangrijkste elementen werden twee risicodomeinen weerhouden. Risico’s van beslotenheid (moeilijke toegang/evacuatie) en atmosferische risico’s (H2S, nutsleidingen – bijv. gas, grondverontreiniging, chemicaliën, oxidatieprocessen…): een besloten ruimte is een ruimte die niet geschikt is voor langdurig verblijf, die besloten is (nauwe toegang en/of moeilijke evacuatie) én waar een gevaarlijke atmosfeer is of kan zijn (al dan niet door gebrekkige ventilatie). Niet alle elementen moeten samen aanwezig zijn om te kunnen spreken over een besloten ruimte. De nadruk ligt op het woordje “of” (zie ook figuur 1 – beslissingsschema).

De keuze voor het voorzien van een deftige toegang (trap/trappentoren) i.p.v. een ladder kan al een groot verschil geven. (Beeld: RD)

Checklist

Om uitvoerders in de praktijk te helpen de risico’s van besloten ruimtes in te schatten heeft Vlario een checklist ontworpen. Deze checklist heeft als eerste doel het bewustzijn inzake besloten ruimtes te vergroten. En dit van bij het ontwerp tot in de uitvoeringsfase. De checklist wil vooral volgende actoren ondersteunen: leidend ingenieur, werftoezichter, werfleider, projectleider, veiligheidscoördinator en preventieadviseur. Het invullen van de checklist is echter geen specialistenwerk. In enkele stappen wordt men naar het besluit geleid dat aangeeft of er sprake is van beslotenheid en welke risico’s er aanwezig kunnen zijn. Het invullen gebeurt best op een participatieve wijze. Daarna kunnen gepaste preventiemaatregelen geïmplementeerd worden. 

Gepaste maatregelen

Door toepassing van de checklist zal het veiligheidsbewustzijn groeien en kunnen gepaste maatregelen genomen worden om ongevallen te voorkomen. Ter verduidelijking enkele voorbeelden van gepaste maatregelen: het geven van gepaste opleidingen en toolboxen, het voorzien van noodzakelijke beschermings- en evacuatiemiddelen: gasdetectie, vluchtmaskers, driepikkels met valblokken en evacuatielier, valbeschermingsharnassen… En organisatorische maatregelen: tijdige werkvoorbereiding die niet alleen focust op technische aspecten maar ook op veiligheidsrisico’s en preventiemaatregelen.

Werken in diepe sleuven met verbrandingsmotoren kan atmosferische risico’s opleveren, naast andere risico’s van beslotenheid door instorting/verschuiven van grond en bodem. (Beeld: RD)

Opheffen beslotenheid

Het is nog altijd het best om de risico’s bij de bron te bestrijden en/of weg te nemen. In die zin pleit Vlario er voor om na te gaan of de beslotenheid kan opgeheven worden. Net omdat werven tijdelijke en wisselende werkomstandigheden opleveren, dient men na te denken over het opheffen van de beslotenheid. Bij operationele in dienst genomen installaties zal de beslotenheid veeleer een vast gegeven zijn.

De Vlariowerkgroep Veiligheid meent door deze benaderingswijze het juiste evenwicht te hebben gevonden tussen de zwaarte waarmee het begrip besloten ruimte doorgaans benaderd wordt enerzijds én een pragmatische werkwijze met betrekking tot de risico’s, in functie van de dynamiek en veranderlijkheid van een werfsituatie, anderzijds. Daarbij werd bewust gekozen om niet verschillende begrippen en/of graden van besloten ruimtes te hanteren. Zo wordt vermeden dat er begripsverwarring en downscaling van preventiemaatregelen ontstaan.

"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Wij gebruiken cookies. Daarmee analyseren we het gebruik van de website en verbeteren we het gebruiksgemak.

Details