Betononderzoek toont fysieke paraatheid van Noord-Zuidverbinding

Om te voldoen aan de modernste eisen op het vlak van veiligheid en betrouwbaarheid werd de afgelopen vier jaar hard gewerkt aan de modernisering van de Noord-Zuidverbinding. Ook een betononderzoek en bijhorende schadediagnose werden uitgevoerd. Hiervoor deed opdrachtgever Infrabel beroep op Sanacon, een jong ingenieursbureau gespecialiseerd in betononderzoek en -advies.

De renovatie van de Noord-Zuidverbinding, die in 1952 in gebruik werd genomen, begon in 2014. De vernieuwingswerken waren nodig zodat dit historische kunstwerk voldoet aan de huidige strenge normen op het vlak van exploitatieveiligheid. Zo kwamen er onder andere 3 extra nooduitgangen, een 4km lange nieuwe waterleiding en 15 kasten met noodmateriaal voor de brandweer bij. De tunnel is nu uitgerust met 1.200 verlichtingstoestellen en noodverlichtingen en een honderdtal camera’s. Daarnaast werden er ook 80 noodtelefoons geïnstalleerd. In het kader van de moderniseringswerken werd eveneens een nieuw ventilatiesysteem geïnstalleerd in de tunnel.

Aan de hand van een overzichtelijk raster werden de risicozones en de acute risico’s van de hele tunnel in kaart gebracht.

Academische en praktijkgerichte aanpak
Van februari 2017 tot begin 2018 was ook Sanacon in de tunnel aanwezig. Het vier jaar jonge ingenieursbureau, een spin-off van de Universiteit Gent en geleid door dr. ir. Mathias Maes en dr. ir. Tim Soetens, voerde in opdracht van TUC RAIL en Infrabel een nauwkeurig betononderzoek uit en leverde in het voorjaar van 2018 een uiterst gedetailleerde schadediagnose af. “Zowel Tim als ik deden ons doctoraat aan het Laboratorium Magnel voor Betondonderzoek”, vertelt Mathias Maes. “Tijdens het doctoraatsonderzoek deden we al veel dienstverleningswerk voor bedrijven. Die academische link met de praktijk ervaarden we als een grote troef. Zo is Sanacon ontstaan. Wij gaan verder dan de klassieke schadediagnose door zowel praktijkgericht als wetenschappelijk onderbouwd advies te verlenen. Zo ook in dit project.”

De vraag naar betononderzoek voor de Noord-Zuidverbinding was onderdeel van een aanbesteding die werd binnengehaald voor West Construct, onderdeel van Besix. “De samenwerking verliep bijzonder vlot”, aldus Tim Soetens. “Doordat West Construct in samenspraak met ons het logistieke en het boren van de kernen op zich trok, konden wij ons optimaal focussen op de metingen en de visuele inspectie. En die focus was nodig, want de locatie was niet evident. Het spoor was vrij van middernacht tot 6u ’s ochtends, maar op- en afbouwen was telkens een hele klus en het effectieve onderzoek beperkte zich tot een drietal uren. We stonden ook permanent in contact met iemand van het spoor. Waar wij aan het werk waren, mocht er zeker geen bovenleiding meer onder spanning staan.”

Van februari 2017 tot begin 2018 was Sanacon in de tunnel aanwezig voor een uitvoerig betononderzoek in verschillende fases.

Raster met risicozones
De tunnel die Brussel Noord en Brussel Zuid verbindt, bestaan uit drie trajecten van telkens twee sporen. In het kader van de brandveiligheid werd besloten om de tunnel te compartimenteren in drie kokers. Tim Soetens: “Ons onderzoek is belangrijk voor TUC RAIL omdat zij op basis van onze bevindingen aan Infrabel de huidige toestand moeten rapporteren. De eerste resultaten konden we in de zomer van 2017 voorleggen en het finale verslag, na een tweede onderzoeksperiode, was klaar in maart 2018. Aan de hand van een overzichtelijk raster werden de risicozones en de acute risico’s van de hele tunnel in kaart gebracht en analyseerden we de mogelijke evolutie van die zones in functie van de tijd. Gezien de ouderdom van de tunnel, viel de toestand best nog goed mee.”

Het spoor was vrij van middernacht tot 6u ’s ochtends, maar op- en afbouwen was telkens een hele klus en het effectieve onderzoek beperkte zich tot een drietal uren per nacht.

Restlevensduurafschatting
Ook Universiteit Gent werd betrokken bij het project. Professor dr. ir. Robby Caspeele werd ingeschakeld om mee de verzamelde data te analyseren. Mathias Maes: “Naast het verslag van Sanacon met een interpretatie van alle meetdata en visuele inspecties, heeft professor Caspeele een restlevensduurafschatting uitgevoerd. Op basis van dat alles werd een preventieve behandeling van zones,  een onderhoudsplanning of bijkomend onderzoek bepaald. Voor Sanacon geldt dit zeker als een referentieproject en algemeen is dit een mooi voorbeeld van proactief betononderzoek. Nog al te vaak wordt pas gehandeld als het te laat is. Maar we merken dat de bewustwording groeit. Zeker in de privésector.”