Catershoflaan maakt zich klaar voor blauwgroene metamorfose

Periodes met langdurige regenval en aanhoudende hitte zorgen voor overlast in stedelijke gebieden. Blauwgroene oplossingen maken steden klimaatadaptiever. Mooi voorbeeld is de herinrichting van de Catershoflaan in Merksem. Hier werkt studiebureau Witteveen+Bos, samen met Aquafin en District Merksem, aan een verbrede, groene middenberm met infiltratiekom. Water-link is de opdrachtgever.

Ben Catry, projectleider bij Witteveen+Bos: “Het integreren van blauwgroene oplossingen in riolerings- en wegprojecten is steeds vaker een wens vanuit ecologisch standpunt, maar het effectief uitvoeren blijft een moedige keuze in een stedelijke context waar zoveel andere aspecten in rekening worden gebracht. Een doorgedreven buurtparticipatie kan een belangrijk hefboom zijn om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen. Precies tijdens het participatieproces waarin bewoners van de straat bij de ontwerpvorming werden betrokken, ontstond het idee van de middenberm.”

De nieuwe inrichting is veelomvattend: een gescheiden rioleringsstelsel, nieuwe fiets- en voetpaden, waterdoorlatende parkeerstroken, een versmalde rijweg, verkeersplateaus, bomen, plantvakken, fietsenstallingen en een nieuwe verlichting. Stad Antwerpen ontwierp de bovenbouw, studiebureau Witteveen+Bos boog zich over de waterhuishouding en de technische uitwerking van het hele project. De herinrichting van de laan bevindt zich nu in zijn laatste fase.

Een betere afvoer van hemelwater was een belangrijke uitdaging voor de buurt, dus hier is veel belang aan besteed. Concreet: regenwater stroomt via openingen in de borduren naar de middenberm om daar via een infiltratiekom door te sijpelen. Ook de kasseien van de parkeervakken zorgen voor infiltratie. Komt het water bij hevige regenval toch te hoog? Dan stroomt het bekken over naar de regenwaterafvoerleiding die onder de straat ligt, en wordt het water versneld afgevoerd.

‘Maximale infiltratie van hemelwater en integratie van groen zijn de nieuwe speerpunten.’

De rioleringsbuizen onder de rijweg zijn trouwens groter gedimensioneerd om de steeds zwaarder wordende buien lokaal op te vangen. Door op het einde ‘knijpers’ te voorzien, wordt het water vertraagd afgevoerd en het stelsel afwaarts ontlast.

Ook bovengronds vinden de nodige aanpassingen plaats. “De middenberm wordt een 8 meter brede en 50 centimeter diepe groenzone met infiltratiebekken dat op zijn beurt omgeven wordt door verschillende soorten beplanting”, aldus Catry. “Daarbij worden twee boomtypes voorzien. ‘Dragers’ of bomen met een lange levensduur die geschrankt worden aangeplant. Daarnaast komen ‘ondersteuners’, kleinere bomen met een minder lange levensduur, die willekeurig aangeplant worden.”

“Deze mix zorgt van bij het begin voor een mooi groenbeeld”, zo stelt Catry. “Op lange termijn blijven enkel de dragers over die een fraaie laanstructuur vormen. Verder worden ook twee pleintjes voorzien met zitbanken, aangepaste verlichting, enkele stapstenen, struiken, een aantal boomstammen en bloemrijke beplanting aan de kruispunten. Hierdoor wordt de hele middenberm een aangename extra groenruimte voor de buurt.”

Rioolbuis in circulair zwavelbeton
De eyecatcher in de Caterhoflaan is de brede, groene middenberm met infiltratiekom die zorgt voor attractief buurtgroen. Maar ook onder de grond is er een primeur: een gescheiden rioleringsstelsel met buizen vervaardigd uit circulair zwavelbeton.

“Voor de productie van dit type buizen is er veel minder energie nodig, waardoor de CO²-uitstoot minstens 50 tot 85 % lager ligt”, zegt Ellen De Bonte, zaakvoerder/CHRO van betonbedrijf De Bonte Group. “Het is daarnaast ook 100 % circulair. De buis is gemaakt van een restproduct van olieraffinage. En na gebruik kan je de buis aan een relatief lage temperatuur van 130 °C smelten en opnieuw laten stollen in een andere vorm. En dat oneindig vaak.”