De Belgische cementindustrie, tussen bezorgdheid over de coronacrisis en vertrouwen in de toekomst…

Op 3 juni 2020 hield FEBELCEM, de Federatie van de Belgische Cementnijverheid, haar Algemene Vergadering. Bij deze gelegenheid wordt het jaarverslag van de Federatie gepubliceerd. In overeenstemming met de Europese ‘compliance’-regels waaraan de cementindustrie onderworpen is, worden de cijfers voor het cementverbruik op Belgisch grondgebied met een jaar vertraging bekendgemaakt. Dit betekent dat dit jaar, in het jaarverslag 2019, de industrie de cijfers voor het jaar 2018 publiceert.

De invoer van cement neemt toe

Het verbruik van grijs cement in België bedroeg 6.302.943 ton in 2018, tegenover het 6.148.312 ton in 2017, een stijging van 2,5 %. Ter herinnering, het jaar 2017 kende een lichte daling van 1 % ten opzichte van 2016. Ook al is 2018 een goed jaar wat betreft het cementverbruik, het wordt toch gekenmerkt door een zeer aanzienlijke stijging (+16,5 %) van de invoer van niet-leden. Opmerkelijk is ook de sterkte van de eigen export van de leden, die met 10,1 % is toegenomen. Voor 2019 gaf de raming in het begin van het jaar een stijging van het cementverbruik van ongeveer +1,6 %, maar de vertraging in de tweede helft van het jaar bracht de laatste ramingen op een stabilisatie of zelfs een lichte daling van het verbruik. In elk geval zullen we moeten wachten tot 2021 om de exacte hoeveelheid cement te kennen die in 2019 in België werd verbruikt.

De bouwmarkt in 2020

Het spreekt voor zich dat de onzekerheden in verband met de coronacrisis zeer groot zijn. 2020 wordt dus een bijzonder jaar, waarvan de resultaten zullen afhangen van het soort herstel dat vandaag de dag gestalte krijgt. Laten we niet vergeten dat op het ergste moment van de crisis amper 20 % van de ondernemers op een normaal activiteitsniveau bleef werken. Volgens BNP Paribas Fortis bedroeg de impact op de sector 21 % in maart en 52 % in april.

Terwijl begin mei 80 % van de bedrijven weer actief waren, schat de Confederatie Bouw nu dat de sector een sterke daling van de activiteit zal doormaken. Robert de Mûelenaere, algemeen directeur, beweert zelfs dat “alleen een herstel vanaf het derde kwartaal de daling die onze sector dit jaar zal lijden tot 10 % zal kunnen beperken”. Dit zijn dus zeer sombere vooruitzichten, die verklaard kunnen worden door het feit dat de markt echt ingestort is sinds het begin van de gezondheidscrisis (de verkoop van woningen is met 47 % gedaald, opnieuw volgens de Confederatie Bouw).

Het is dan ook duidelijk dat de bouwsector als geheel dringend behoefte heeft aan een grootschalig herstelplan, dat in de eerste plaats gericht is op het ondersteunen van investeringen door huishoudens, bedrijven en overheden. Het uitgangspunt moet een ambitieus fiscaal vastgoedbeleid zijn. Het bouwen en verbouwen moet fiscaal aantrekkelijker worden!

Op kortere termijn zijn er in veel bouwbedrijven discussies gaande om de lengte en/of periode van de zomervakantie aan te passen om het momentum van het herstel niet te doorbreken en eventueel een deel van de opgelopen vertraging te herstellen. In elk geval zullen de fabrieken van de leden van FEBELCEM op volle capaciteit draaien, zelfs tijdens de zomerperiode, om de aannemers in de bouw effectief te ondersteunen.

De vooruitzichten voor de cementsector

In het begin van het jaar voorspelde de Confederatie Bouw een groei van het cementverbruik van ongeveer 2,6 % in 2020 en 1,9 % in 2021. Op basis van de meest recente prognoses zullen de negatieve gevolgen van de crisis voor de woningbouw en de utiliteitsbouw worden getemperd door de burgerlijke bouwkunde. Er werd immers verwacht dat dit segment met ongeveer 7,5 % zou groeien, dankzij grote emblematische projecten zoals de aanleg van de tram in Luik, de Oosterweelverbinding in Antwerpen, de werken aan de metro in Brussel, de GEN-werken … Deze projecten zouden op hun elan moeten kunnen doorgaan of zelfs in een stroomversnelling moeten komen.

Op langere termijn blijft de Belgische cementindustrie resoluut positief. Het cementverbruik is immers gebaseerd op solide fundamenten (‘bouwshift’, bijna-energieneutrale woningen, noodzakelijke infrastructuur, enz.) die de leden van FEBELCEM in staat moeten stellen om met een zeker optimisme naar de toekomst te kijken. Zo geeft de heer Eddy Fostier, voorzitter van FEBELCEM, uiting aan zijn vertrouwen in de toekomst van de cement- en betonsector: “In de wereld van de bouw zijn de noden enorm, en ook daar is een revolutie bezig. Het is zoeken naar het beste compromis tussen de behoeften van een groeiende bevolking, energieneutrale woningen en het stoppen van stedelijke wildgroei: uitdagingen waarbij succes slechts mogelijk is door de integratie van alle stappen in een circulair proces, van conceptie tot hergebruik of recyclage van een gebouw. Cement en beton passen onbetwistbaar in dit opzet. Meer nog: ze zijn essentiële actoren hierin.”