Gerichter grondonderzoek voor een economisch verantwoord ontwerp

Als Europese norm voor geotechnisch ontwerp van constructies legt de Eurocode 7 vandaag een aantal normen op. Zowel wat het geotechnisch ontwerp (NBN EN 1997-1) als het grondonderzoek (NBN EN 1997-2) betreft. Geosonda, gespecialiseerd in grondonderzoek voor engineering & consulting projecten, juicht dat normatief kader toe. “Hoe meer duidelijkheid en rechtlijnigheid op het vlak van grondonderzoek, hoe beter”, vertelt Stijn Huyghe, die als onafhankelijk geotechnisch expert met Geosonda een samenwerking heeft.

Als een van de pioniers in grondmechanisch onderzoek in België profileert Geosonda – in 2010 overgenomen door de ABO-Group – zich vandaag als een multidisciplinair bedrijf gespecialiseerd in grondonderzoek voor geotechnische, milieukundige en archeologische studie- en engineeringopdrachten. Wat normeringen en richtlijnen voor grondonderzoek betreft houdt Geosonda dan ook de vinger aan de pols. Met de komst van de herziene nationale bijlage (ANB) bij Eurocode 7 benadrukt Geosonda het belang, de noodzaak en intussen dus ook de verplichting van een duidelijker voorafgaand grondonderzoek.

De concrete invulling van de Eurocode 7, deel 2 – met betrekking tot grondonderzoek – wordt bepaald door de richtlijnen van de Belgische Groepering voor Grondmechanica en Geotechniek (BGGG). Stijn Huyghe: “Geotechnisch onderzoek wordt uitgevoerd volgens de standaardprocedures, beschreven in een reeks documenten van de BGGG. Door de komst van de herziene nationale bijlage bij Eurocode 7, en bijgevolg dus van een normatief kader, zijn die documenten nu niet langer een richtlijn, maar normatief. Als je een grondonderzoek wil uitvoeren, dan moet het volgens die regels. Een van die richtlijndocumenten beschrijft drie types grondonderzoek. Ten eerste is er een G1-onderzoek, waarbij je louter uitvoert en rapporteert wat de opdrachtgever vraagt. Een G2 gaat een stap verder en eist extra voorafgaand grondonderzoek, een deskstudy. Een deskstudy is overigens verplicht, maar de Eurocode 7 zegt niet wie de studie moet uitvoeren. De opdrachtgever zou dit bijvoorbeeld ook zelf kunnen doen. Bij een G3-onderzoek komt daar dan nog het vastleggen van baselineparameters bij. En dat is een zeer belangrijk punt, want die waarden heb je nodig om berekeningen te kunnen uitvoeren.”

Baselineparameters zijn kort samengevat de ondergrenswaarden van de geotechnische karakteristieken. Deze parameters houden onder meer rekening met de onzekerheden inzake de grondopbouw en grondkarakteristieken en de eventuele beperkingen (type en aantal proeven) van het grondonderzoek. Het zijn daarom enkel richtwaarden voornamelijk geschikt voor het opstellen van een voorontwerp. De wrijvingskarakteristieken op basis van sondeerresultaten zoals gegeven in de ANB-tabel zijn een voorbeeld van baselineparameters. “Het bepalen en correct gebruiken van die parameters is van cruciaal belang voor het verdere verloop van een project”, aldus Stijn Huyghe. “Het is belangrijk de baselineparameters te baseren op officiële Belgische normen/richtlijnen zoals de nationale bijlage bij eurocode 7, de VMM-richtlijn bemalingen of de WTCB-richtlijn voor de toepassing van de Eurocode 7 bij beschoeiingen.  Het gebruik van niet officieel gedragen correlaties ter bepaling van baselineparameters daarentegen is zeer risicovol en absoluut te vermijden. De baselineparameters zijn een veilige inschatting van de situatie, maar het blijven wel ondergrenswaarden en bijgevolg zeer veilig en conservatief. De baselineparameters die voor een bepaalde ondergrond voorkomen in de ANB-tabel zijn gebaseerd op de slechtst mogelijke versie van die grond in heel België. De kans dat jouw grond beter is dan de slechtste versie is bijzonder groot. Voor wie dus het meest economische ontwerp beoogt, zijn extra onderzoeken dan ook een must om de parameters verder te verfijnen.”

“Sonderingen uitvoeren, baselineparameters bepalen en op basis van die waarden aan een voorontwerp beginnen is een efficiënte werkwijze”, gaat Stijn Huyghe verder. “Maar synchroon met de realisatie van het voorontwerp zijn bijkomende grondonderzoeken eigenlijk een must om zo de conservatieve parameters verder te verfijnen met een goedkoper en minder zwaar eindontwerp als resultaat. Die bijkomende grondonderzoeken kunnen bijvoorbeeld extra sonderingen, pressiometerproeven, dilatometerproeven, dynamische sonderingen, laboproeven … zijn, afhankelijk van de te bouwen constructie. Van het vooronderzoek tot en met de bijkomende onderzoeken kan Geosonda adviseren, uitvoeren, interpreteren en analyseren. Uiteraard beschrijf ik nu de ideale weg die een project zou moeten bewandelen. De praktijk leert ons dat klanten nog vaak alles tegelijkertijd vragen: sonderingen en boringen. Met vaak monsters en peilfilters in de verkeerde grondlagen, en schadevallen achteraf. Geosonda pleit daarom niet voor meer, maar wel voor gerichter grondonderzoek. En de herziene nationale bijlage bij Eurocode 7 kan ervoor zorgen dat die drempel verlaagd wordt.”

Het normatief kader zorgt in ieder geval voor meer duidelijkheid en rechtlijnigheid wat het vooronderzoek betreft. “Het normatief kader is in principe voor alle partijen een goede zaak omdat er een duidelijk kader wordt gecreëerd dat ook voor een bepaalde verzekerbaarheid zorgt. Daarbovenop is het altijd de beste oplossing om een zo economisch verantwoord mogelijk ontwerp te maken. Zo goedkoop en licht mogelijk, en met respect voor alle geldende richtlijnen en normen”, besluit Stijn Huyghe.