Onze-Lieve-Vrouwekerk van Laken ziet eindelijk het licht

Op initiatief van Beliris en dankzij het prima werk van aannemer VSE Eiffage, op basis van een concept van studiebureau Light-To-Light, dat voor de gelegenheid versterking kreeg van VK Architects & Engineers, zal dit binnenkort wel het geval zijn. Er werd meer dan een miljoen euro uitgetrokken om de kerk eindelijk in de schijnwerpers te plaatsen, waarbij de meerwaarde van de recentste ledtechnologie volledig tot uiting komt. 

Deze prestigieuze verlichtingsoperatie is de kroon op het werk van een omvangrijk renovatieproject,  dat de architecturale pracht van de Onze-Lieve-Vrouwekerk in ere herstelt. Beliris gaf in 2012 het startschot voor de restauratie van de gevels en daken. Voor VSE Eiffage markeert 2015 de start van het project, met tests om het door ontwerper Fiorenzo Namèche (Light-to-Light) ontwikkelde concept te valideren. Het kwam erop aan om het neogotische icoon – met zijn prachtige bogen en welvingen, zijn rijzige vormgeving en zijn vele decoratieve elementen – letterlijk en figuurlijk te laten schitteren door slechts twee lichttinten te gebruiken, met name wit en goud. De gevel zal op die manier meteen ook aan karakter en diepte-effect winnen. Met haar hoogte van 99 meter ontsnapt de kerk aan de lichtvervuiling in de omgeving en zal ze eens zo goed uit de verf komen zodra ze verlicht is. 

Benoît de Wailly (afdelingshoofd bij VSE) en Tristan Lecointre (projectleider) geven tekst en uitleg: «In totaal gaat het om bijna vierhonderd lichtpunten, waarvan 320 à 330 op de kerk zelf en een vijftigtal aan de voet van het gebouw of op kolommen in de nabije omgeving. De imposante afmetingen van de kerk vertaalden zich ook in de lengte van de benodigde kabels: 4,4 km in totaal! Aangezien er veel op hoogte moest worden gewerkt, zijn heel wat armaturen geïnstalleerd door streng beveiligde specialisten.» 

Dat er heel wat tijd verstreek tussen de eerste proefopstellingen in 2015 en de eigenlijke start van de werken vijf jaar later, heeft alles te maken met de technologische (r)evolutie die de voorbije jaren plaatsvond. Benoît de Wailly: «Van led was tien jaar geleden haast geen sprake. In 2015 gebruikten we slechts voor de helft led en bestond het overige deel uit gasontladingslampen. Dankzij de nieuwe technologie die leveranciers deze dagen ter beschikking stellen, kunnen we de Onze-Lieve-Vrouwekerk volledig verlichten met ledlampen. Ik denk dat het een van de eerste Belgische projecten van deze omvang is waarbij uitsluitend ledverlichting gebruikt wordt. Met dank aan het titanenwerk van de lichtontwerpers van Light-to-Light, dat op zoek ging naar armaturen met dezelfde fotometrische karakteristieken als de voormalige verlichting, rekening houdend met de juiste hoeken, de aangewezen kleurtemperaturen en het vereiste vermogen.»

Een van de vele voordelen van ledtechnologie is dat ze het energieverbruik danig reduceert (tot 75% en meer) en dat ze ook dimming toelaat in functie van specifieke ‘verlichtingsscenario’s’. 

VSE staat niet alleen in voor de plaatsing van de verlichtingsinstallatie, maar ook voor het onderhoud gedurende de garantieperiode. Het installeerde dus ook de veiligheidsuitrusting die nodig is om armaturen op meer dan 70 meter hoogte volgens het boekje te kunnen reinigen – uitwerpselen van duiven zijn ook in Laken een kwalijke plaag – en optisch te kunnen bijregelen indien nodig, om zo de beoogde uitstraling van de kerk te vrijwaren. 

Naast de specifieke eisen die in projecten als deze gesteld worden, waren er ook heel wat verschillende stakeholders bij betrokken (de kerkfabriek, Monumenten & Landschappen, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Sibelga, Leefmilieu Brussel voor het omliggende groen). Bovendien resideert er elk jaar een koppel slechtvalken op de kerk, waardoor interventies op meer dan 40 meter hoogte verboden zijn tussen 15 februari en 15 augustus. Daarnaast zijn er nog de religieuze ceremonies en eventueel weerverlet (vriesweer dat de chemische verankeringen hypothekeert, harde wind die werken op hoogte onmogelijk maakt …). Kortom: de planning hangt aan een zijden draadje, maar VSE acht het toch realistisch om de werken tegen eind mei 2021 af te ronden. De onderneming is dan ook niet aan haar proefstuk toe. Zo voert ze momenteel een gelijkaardig project uit in het Brusselse Jubelpark en heeft ze al heel wat andere mooie realisaties op haar actief, zoals de Basiliek van Koekelberg en de Sint-Katelijnekerk.