Riolering in Vlaanderen, het kan inderdaad beter!

Om de Europese doelstellingen te halen, moet het afvalwater van een extra half miljoen Vlamingen tegen 2027 gezuiverd worden. 1 op de 8 huizen heeft geen riolering. Bij de meeste daarvan komt het afvalwater ongezuiverd in de bodem, gracht of beek terecht. Vlaanderen staat voor een grote uitdaging om de riool- en waterzuiveringsinfrastructuur verder en versneld uit te bouwen.

Wat moet er gebeuren om het tij te keren? Uitvoering geven aan de conceptnota – Optimale afstemming van het gemeentelijke en bovengemeentelijke asset management. Met de Vlaamse regering zijn er concrete afspraken gemaakt om het beter te doen. Om deze theorie naar de praktijk om te zetten zijn volgende zaken nodig:

1. Projecten sneller realiseren: De gemiddelde doorlooptijd van een rioleringsproject (van initieel ontwerp tot en met de uitvoering van de werken) bedraagt meer dan 8 jaar. Dat is veel te lang, en daardoor stijgt de Vlaamse  zuiveringsgraad te traag.  De jongste zes jaar werd  amper vijf procent vooruitgang geboekt, tussen 2006 en 2012 was dat nog 16%. We moeten dus weer sneller werken!  En dat geldt voor iedereen.  Tijdens de VLARIO-dag van 29 september was er een opvallend grote eensgezindheid bij de politici over de noodzaak om snel de doorlooptijden van infrastructuurprojecten naar beneden te brengen. De Vlaamse Regering wil daarom de bestaande procedures en plannen kritisch tegen het licht houden (schrappen en vereenvoudigen) en zwaar inzetten op een betere afstemming tussen de verschillende spelers (timing, budgetten, …) om de verschillende doelstellingen (verkeersveiligheid, proper water, …) sneller te bereiken. VLARIO biedt haar platform aan om voorstellen te ontwikkelen en is ervan overtuigd dat wanneer de problemen met de omgevingsvergunning en onteigeningen worden aangepakt dit een heel positieve invloed heeft op de doorlooptijd van een project.
2. De plannen beter afstemmen op de financiering. De uitvoering van de plannen is afhankelijk van twee begrotingen: die van de wegbeheerder (in veel gevallen: de gemeente) en die van de rioolbeheerder (de gemeente of de intercommunale). De plannen moeten beter worden afgestemd op elkaar en op de financiering. Concreet moeten de rioleringsplannen gekoppeld worden aan de meerjarenbegrotingen van de gemeenten (of de administratie wegen en verkeer), zodat het geld voor de projecten er ook is op het moment van de waarheid. Hier knelt het (politieke) schoentje: veel gemeenten hebben structurele problemen in de gemeentefinanciën en/of hebben andere prioriteiten. Een van de belangrijke dingen die er moet gebeuren, is dat er duidelijkheid komt over de subsidies die vanuit Vlaanderen in een bepaalde periode beschikbaar zijn. Een betere visie op de lange termijn financiering van het hele stelsel is geen luxe, maar een noodzaak. Als er om een of andere reden een project blokkeert, moet dit vervangen kunnen worden door een ander project dat een vergelijkbaar resultaat genereert. Dit principe staat ook in de hogervermelde conceptnota.
3. Responsabilisering is noodzakelijk – uitvoeringsplannen bindend maken. VLARIO pleit al jaren voor een responsabilisering van de gemeenten en rioolbeheerders. De plannen die er nu zijn, zijn te vrijblijvend. Het beleid heeft wel stimulerende instrumenten (de wortel): plannen, tools om gemeenten te helpen, subsidies, maar gemeenten/rioolbeheerders die hun taken niet voldoende opnemen, kunnen niet aangepakt worden (geen stok achter de deur). De plannen moeten dus bindend worden voor de gemeenten en rioolbeheerders.

Tot slot pleit VLARIO ervoor de keuring van de privéwaterafvoer ook verplicht te stellen bij verkoop van een woning zoals dit reeds het geval is bij de overige nutsvoorzieningen. Zo kan dit attest ook in de Woningpas worden opgenomen.