Steeds meer natuursteenverharding in openbare ruimten

Op 4 april 2019 organiseerde het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw (OCW) in samenwerking met FEBENAT, de Benelux Federatie van Natuursteengroothandelaars, een workshop rond het thema natuursteenverhardingen in het Huis van de Bouw in Zwijnaarde. Onder andere de toepassing van natuursteen in projecten voor stedelijke openbare ruimten, de kenmerken van verschillende soorten natuursteen en het juridische aspect bij overheidsopdrachten kwamen aan bod.

Sinds 1952 staat het OCW als onpartijdig onderzoekscentrum ten dienste van alle partners in de Belgische wegenbranche, met duurzame ontwikkeling door innovatie als leidraad. OCW heeft als opdracht de technische vooruitgang in de wegenbouw door onderzoek, ontwikkeling en kennisoverdracht te bevorderen. Die filosofie indachtig organiseerde het onderzoekscentrum begin april een workshop natuursteenverhardingen, waarvan in september 2018 ook al een Franstalige versie plaatsvond. De laatste tijd kiest men bij renovatie- of herinrichtingsprojecten voor openbare ruimten steeds vaker voor natuursteenverhardingen, maar de weg naar een eindresultaat is er vaak een met heel wat obstakels. 

Juridische aspecten
Om een resultaat te verkrijgen waarbij esthetiek en comfort hand in hand gaan, is het zaak om die obstakels te vermijden. Tijdens de workshop kregen alle betrokken actoren daarom een duidelijk inzicht in alle nieuwe ontwikkelingen en in de juridische, economische, technische en praktische aspecten die eraan verbonden zijn. De juridische aspecten bij overheidsopdrachten voor wegverhardingen werden toegelicht door Annelies Verlinden, Country Co-Managing Partner bij DLA Piper. “Bij overheidsopdrachten blijft de prijs het klassieke criterium, maar dat zegt vaak niet veel over de kwaliteit”, klonk het. “Een opdracht kan deels ook toegewezen worden op basis van andere criteria, zoals kwalitatieve, milieu- en/of sociale aspecten.” 

De keuzemogelijkheid tussen verschillende groottes, kleuren en structuren maakt natuursteen erg interessant.

Handleiding natuursteenverhardingen
Zo zijn het opleggen van een eco-label, de vereiste van een technische goedkeuring met certificering of het gebruik van basismaterialen of primaire materialen enkele voorbeelden van criteria die bij overheidsopdrachten in het voordeel van natuursteen kunnen spelen. Onontbeerlijk voor de toepassing in openbare ruimten zijn goede praktijken voor het ontwerp, de uitvoering, het onderhoud en de reparatie van duurzame, veilige en esthetische wegverhardingen in natuursteen. “Daarom stelde een werkgroep van OCW een handleiding natuursteenverhardingen samen”, vertelt Sylvie Smets van OCW. “Een redactiewerk dat tien jaar geduurd heeft, maar die tijd hadden we nodig want er is veel veranderd.”

De handleiding voor natuursteenverhardingen vormt een technisch basisdocument voor iedereen die bij een inrichtingsproject met natuursteen betrokken is zoals ontwerpers, architecten, aannemers, publieke of private wegbeheerders en leveranciers van materialen. Zowel voor de keuze van de materialen, het ontwerp en de dimensionering van projecten als de aanleg en het onderhoud van wegen met natuursteen is de handleiding een nuttig naslagwerk. Sylvie Smets: “Natuursteen wordt al eeuwen als verharding gebruikt. De laatste decennia is er veel concurrentie van andere verhardingen, maar vandaag zien we de populariteit van natuursteen weer stijgen. We merken wel dat de beheersing van de traditionele technieken verloren gaat en dat de kennis van materiaal en ontwerp soms niet voldoet. Dat zien we bijvoorbeeld aan de vele vragen voor technische bijstand. Daarom is deze handleiding zeker een heel interessante leidraad.”

De laatste decennia is er veel concurrentie van andere verhardingen, maar vandaag stijgt de populariteit van natuursteen opnieuw.

Veel kwaliteiten
Als een natuurlijk, uniek, duurzaam en tijdloos materiaal profileert natuursteen zich als een geschikte toepassing voor openbare ruimten. “Het is ook een heel duurzaam materiaal want natuursteen wordt niet gebakken en is recycleerbaar”, vertelt doctor in de geologie Kristof Callebaut van Brachot-Hermant Group. “Bovendien zorgt het voor een esthetische meerwaarde aan het project. De toepassing is trouwens eeuwenoud want de Romeinen gebruikten al Carrara. Ook de keuzemogelijkheid tussen verschillende groottes, kleuren en structuren maakt natuursteen interessant. In België behoren Porfier van Quenast, Grès du Condroz en Belgische Blauwe Hardsteen tot de bekendere steensoorten, maar tegenwoordig zien we ook import uit bijvoorbeeld Ierland (Kilkenny Lime-stone), Portugal, China en India. Een belangrijk aandachtspunt bij de toepassingen in openbare ruimten is de oppervlakte-afwerking. Die afwerking heeft invloed op de slipvastheid, het uiterlijk en de vervuilingsgraad van de steen. Kies daarom zeker voor een voldoende slipvaste afwerking voor de belopen zones.”