Succesvolle retourbemaling in bijzondere omstandigheden

In de Franchommelaan in Blankenberge wordt in opdracht van het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust de tweede fase gerealiseerd van de nieuwe kaaimuur in de Jachthaven aan de kant van de Franchommelaan. De werken kaderen in het verder beveiligen van het centrum van Blankenberge tegen stormvloed vanuit de zee. Voor de uitdagende bemalingswerken werd een beroep gedaan op de firma G. Smeyers uit Zandhoven.

Het project werd toevertrouwd aan de firma Braet uit Nieuwpoort. De werken bestaan in hoofdzaak uit het maken van een tijdelijke beschermwand in de jachthaven, het afbreken van de bestaande kaaimuur met inbegrip van het trekken van de bestaande paalfunderingen, en de bouw van een nieuwe kaaimuur bestaande uit een verankerde damplankenwand. De nieuwe kaaimuur wordt gebouwd op dezelfde locatie als de oude kaaimuur. 

De afbraak van de bestaande kaaimuur en het trekken van de bestaande funderingspalen moesten in den droge gebeuren en hiervoor is een grondwaterverlaging noodzakelijk. In het bestek werd bepaald dat zowel de bemalingsstudie als de aanvraag van de noodzakelijke bemalingsvergunning een zorg zijn van de aannemer. Van zodra de werken aan werden toevertrouwd, nam Braet contact met G. Smeyers voor het geheel van de bemalingswerken. Van de opmaak van de bemalingsstudie en het indienen van de vergunningsaanvraag tot de uitvoering van de bemalingswerken zelf. 

De bouwput werd halfopen ontworpen en werd naar de landzijde toe uitgegraven onder talud. Voor de afbraak van de bestaande kaaimuur en voor het trekken van de funderingspalen moest het grondwater verlaagd worden tot op het peil 0,00 TAW. Uit een eerste voorstudie kwamen al snel een aantal problemen aan het licht, namelijk: het grondwaterpeil is onderhevig aan getijdewerking en schommelt tussen peil +4,00 TAW bij hoogwater en +1,50 TAW bij laagwater. 

“We hebben hier dan ook duidelijk te maken met een spanningsbemaling, waarbij een aanzienlijke invloedstraal naar de omgeving te verwachten is”, klinkt het bij G. Smeyers. Zettingsberekeningen toonden aan dat er bij een bemaling tot het peil 0,00 TAW zettingen van 5 tot 12 cm te verwachten waren ter hoogte van de bouwput, waarbij tot op een afstand van 200 m verwijderd van de bouwput nog zettingen tot 2 cm te verwachten zijn. Binnen de invloedstraal van de bemaling bevond zich ook nog een gekende grondwaterverontreiniging. 

Voor een dergelijke bemaling is altijd een klasse 2 vergunning vereist. G. Smeyers heeft na overleg met het opdrachtgevend bestuur in samenspraak met aannemer Braet een alternatieve uitvoeringsmethode uitgewerkt met de volgende bijkomende maatregelen : 

De bouwkuip werd over de volledige omtrek gesloten. Aan de landzijde werd een extra damplankenscherm geheid tot op het peil -12,00 TAW, even diep als het damplankenscherm voorzien in de jachthaven ter afscherming van de bouwput. 

Binnen de volledig afgeschermde bouwput werd de bemaling voorzien met ondiepe onttrekkingsbronnen, nodig voor het droogzetten van de bouwput, maar wel zodanig uitgevoerd dat het grondwater ‘onbelucht’ kan worden opgepompt. 

Bijkomend werd een retourbemalingsscherm voorzien ter hoogte van en evenwijdig met de Francommelaan , waardoor het grondwaterpeil buiten de bouwput ter hoogte van de bebouwing nooit dieper daalt dan het laagwaterpeil. 

Er wordt een uitgebreid monitoringsysteem voorzien waarbij de waterstanden zowel binnen als buiten de bouwput constant geregistreerd worden, de opgepompte debieten continue geregistreerd worden en waarbij al deze data online te raadplegen zijn voor alle betrokken partijen. 

Het voordeel van deze uitvoeringsmethode was dat impact van de bemaling op de omgeving door de retourbemaling sterk beperkt werd waardoor de risico’s op schade aan de naburige bebouwing sterk verlaagd of zelfs tot nul herleid werden. Bovendien kon door de retourbemaling het netto opgepompt debiet sterk verminderd worden waardoor de werken zelfs binnen een klasse 3 melding , met een eenvoudige aktename, konden vergund worden. Hierdoor werd een zeer belangrijke tijdswinst gerealiseerd en kon de installatie van de bemaling vrij snel na aanvang van de werken opgestart worden. 

Intussen is de bemalingsinstallatie operationeel en worden de beoogde resultaten ruimschoots behaald. De werf Blankenberge Franchommelaan is voor G. Smeyers een belangrijke referentie omdat het de eerste keer is dat een omvangrijke retourbemaling met succes wordt uitgevoerd in een getijdegevoelige grondwaterwaterlaag. “Deze werf was het eerste project waarbij G. Smeyers samenwerkte met de firma Braet. Het volledige traject van ontwerp, bemalingsstudie tot uitvoering van de werken verliep steeds in een zeer constructieve en aangename collegiale sfeer”, klinkt het.