Viaduct Gentbrugge krijgt tweede leven dankzij kathodische bescherming

Ook de betonnen draagstructuur wordt aangepakt. Naast betonherstellingen worden de 94 (!) pijlers voorzien van kathodische bescherming (KB) om corrosie een halt toe te roepen. Het ontwerp van het complexe KB-systeem is van de hand van het Nederlandse Care4Concrete, dat tevens de uitvoering leidt. Fortius uit Diest stond op zijn beurt in voor de levering van maar liefst 5.400 Ebonex anodes en de Camur II technologie. “Een mooi, groot project en een schoolvoorbeeld van een Europese samenwerking op het vlak van kathodische bescherming”, klinkt het in koor.

Zowel de bovenzijde als de onderzijde van het 1,6 km lange viaduct worden grondig aangepakt onder leiding van hoofdaannemer Willemen Infra. Bovenaan wordt het wegdek vernieuwd, inclusief alle voegen, de waterdichting, de geluidschermen en de vangrails. Ook de onderzijde van het viaduct wordt grondig hersteld en van kathodische bescherming voorzien. Ook de snelwegparking Gentbrugge wordt heraangelegd. Tot slot wordt de brug over de Schelde ook grondig gerenoveerd, zowel bovenkant als onderkant. De sanering van het viaduct gebeurt in twee grote fasen gebeuren. In 2020 werd het viaduct hersteld in de richting van Kortrijk. Van februari tot november dit jaar wordt het viaduct richting Antwerpen aangepakt. 

Wat de kathodische bescherming betreft sloegen Care4Concrete en Fortius de handen in elkaar. “Care4Concrete is een leverancier van kathodische bescherming op beton in de breedste zin van het woord”, aldus Jan Leggedoor, CEO van Care4Concrete. “Ontwikkelen, ontwerpen, uittekenen en onderhouden van KB-installaties is onze corebusiness. Eventueel in combinatie met de uitvoering via onze aannemerspoot, zoals dat het geval is in Gentbrugge. Care4Concrete is ontstaan uit Leggedoor Betontechniek en specialiseert zich al sinds 1993 in KB, dat op dat moment in zijn kinderschoenen stond. Wij hebben dus de hele digitale evolutie errond helpen ontwikkelen. 

Voor de levering van de anodes en de elektronica voor de sturing en monitoring doet Care4Concrete steevast een beroep op totaalleverancier Fortius. “Sinds 1992 levert Fortius producten voor versterking van beton”, aldus Bert Kriekemans van Fortius. “Van producten voor kathodische bescherming, zoals opofferanodes en systemen met opgedrukte stroom (Ebonex anodes, Zebra, geleidende coatings), tot kunststofwapeningsstaven, die ook gebruikt worden omdat ze niet corroderen of geleiden. Verder hebben we ook systemen van gelijmde wapening uit koolstofvezels voor het uitwendig versterken van kunstwerken. Ongeveer 10 jaar geleden was KB in België nog vrij onbekend. Een van de eerste voorbeelden van toepassingen van kathodische bescherming met opgedrukte stroom en opofferanodes waren de restauratie van de Boerentoren in Antwerpen met 9000 Ebonex, discrete inboor anodes in 2012 en de renovatie van het viaduct van Vilvoorde in 2011, waar Fortius de opofferanode Galvashield XP2 leverde.”

Voor het viaduct van Gentbrugge leverde Fortius aan Car4Concrete de Camur II elektronica van Protector en Ebonex anodes van Vector Corrosion. Waar opofferanodes zink afgeven om de wapening te beschermen, zullen anodes met opgedrukte stroom, zoals Ebonex, de wapening beschermen met stroom. Bert Kriekemans: “Opofferanodes vragen geen monitoring, maar het nadeel is dat het zink in de opofferanode ooit opgeraakt en de bescherming dus een beperktere levensduur heeft, eventueel tot 30 jaar. Bijzonder aan de Ebonex anodes met opgedrukte stroom is dat het keramische anodes zijn uit Mixed Metal Oxyde (MMO) titanium. Dit zorgt voor een zeer lange levensduur en het is ook een anode waar je hogere stroom door kunt sturen. Zeer efficiënt dus.”

Voor Care4Concrete valt het project in Gentbrugge zonder twijfel onder de categorie grote projecten. Jan Leggedoor: “Kort samengevat staan we in voor zowel het ontwerp als de uitvoering van de KB-installatie. Fase 1, in de rijrichting van Kortrijk, is bijna afgerond. Daar zijn we nu bezig met het onder stroom zetten van de anodes. Voor fase 2 wordt momenteel de KB-installatie ingebouwd. 

Eigenlijk zijn we nu met alles tegelijk bezig, maar op verschillende plaatsen: van gaten boren en repareren tot kabels trekken en het digitale verhaal. Het toont aan hoe goed we op elkaar ingespeeld zijn. Voor Care4Concrete is dit qua omvang een zeer groot project. Ondanks onze ruime ervaring is het ook voor ons een technische uitdaging om die 94 pijlers van KB te voorzien. Eigenlijk moet je dit niet zien als één grote opdracht, maar als 94 kleine afzonderlijke opdrachten die je moet verwerken onder één softwarepakket en allemaal tegelijk moet opvolgen. Want naast het ontwerp en de uitvoering van KB-installatie staat Care4Concrete ook nog 5 jaar lang in voor de monitoring van het systeem.”

En die monitoring is cruciaal bij een systeem van anodes met opgedrukte stroom. Bert Kriekemans: “Je zet eigenlijk stroom op de hele structuur en de gecorrodeerde wapening zal die stroom opeisen. Dat proces moet goed gemonitord worden. De Camur II technologie van Protector meet waar er corrosie is en hoeveel stroom er gegeven moet worden. Camur II genereert dan rapporten die je van op afstand, bijvoorbeeld op kantoor, kan volgen en analyseren.” Jan Leggedoor vult aan: “Naar ieder pijlerhoofd loopt een stroomkabel en een kabel voor het aansturen van de elektronica. Camur is de ontwikkelde software die zorgt voor die aansturing. De laatste jaren werd de Camur technologie zo ver doorontwikkeld dat de digitale toepassing geen hi-tech meer is. Arbeiders, elektrotechniekers, corrosie-engineers … iedereen die bij de ontwikkeling van een KB-installatie betrokken is, kan met de technologie werken. Uiteraard moeten ontwerp, installatie en monitoring wel gebeuren volgens de huidige Europese normen.”

Met Camur-ontwikkelaar Protector uit Noorwegen, fabrikant van Ebonex anodes Vector Corrosion uit Groot-Brittannië (met een hoofdzetel in Canada), Care4Concrete uit Nederland en Fortius uit België werd voor de kathodische bescherming van het viaduct Gentbrugge kennis en kunde uit heel Europa verzameld. Jan Leggedoor: “Voor de opdrachtgever betekent dit opgeteld 150 jaar aan ervaring in de wereld van kathodische bescherming en dat is heel wat. We kennen elkaar goed en kunnen op elkaar vertrouwen. De sterkte van Care4Concrete is dat we er op één of andere manier altijd in slagen om een zeer efficiënte installatie te ontwikkelen. De kosten van een KB-installatie zitten vooral in het aankopen, installeren en aansluiten van de anodes. Als je dat intelligent doet, scheelt dat echt een slok op de borrel. In dit project wil ik zeker ook het belang van hoofdaannemer Willemen Infra onderstrepen. Ik werk sinds ‘78 in de bouwsector en ik ken maar weinigen waar je zo fijn mee kan samenwerken. Dat is uniek.”

Het project viaduct Gentbrugge geldt als een mooi referentieproject en reclame voor de kracht van kathodische bescherming in het algemeen. Bert Kriekemans: “De grote meerwaarde van Fortius in het hele verhaal is onze onmiskenbare ervaring met en kennis van anodes, zowel opofferanodes als anodes met opgedrukte stroom. Ook onze flexibiliteit en nauwe contacten met fabrikanten zijn een grote troef. Wat het draagvlak voor KB op inframarkt betreft, is er wel nog werk aan de winkel. Omdat de techniek nog altijd vrij jong is, is niet iedere opdrachtgever mee met het verhaal. Dat betekent dat we dus nog veel tijd steken in het toelichten en verantwoorden van iedere stap die genomen moet worden. Een moeilijk proces, maar we komen er wel. En er wordt stilaan proactiever gekeken naar de staat van onze kunstwerken.” 

Jan Leggedoor bevestigt: “Langzamerhand zien we in Europa het bewustzijn groeien dat onderzoek naar verouderingsprocessen noodzakelijk is. Invloed uitoefenen op de verouderingsprocessen is het grote plaatje dat we voor ogen moeten houden. Conventioneel repareren verplaatst alleen maar de corrosieproblematiek en dat moeten we vermijden.”