Renovatie Beverentunnel: een toonbeeld van veiligheid, innovatie, duurzaamheid en samenwerking

In het hart van de bruisende Antwerpse haven ondergaat de Beverentunnel een broodnodige renovatie. Dit ambitieuze project stelt een uitdagende deadline van slechts zes maanden per tunnelkoker, vanaf de start van de werken tot de oplevering en ingebruikname. Sweco ondersteunt het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) met de technische coördinatie bij het uitvoeringsontwerp en intensief werftoezicht. De tunnel wordt volledig onder handen genomen en klaargestoomd voor de klimaat- en energie-uitdagingen van de toekomst.

Op 10 november 2023 gaf de Vlaamse Regering groen licht aan AWV om verder werk te maken van een totaalrenovatie voor de Beverentunnel. Aannemersconsortium TM Bever (BESIX, BESIX Infra, BESIX Unitec, STADSBADER, STADSBADER CONTRACTORS en Equans) werd daarop aangesteld om de werken in goede banen te leiden. De totaalrenovatie ging van start in de nacht van 14 op 15 juli 2024. Het einde van de werken is momenteel voorzien in de nazomer van 2025.

De Beverentunnel, met zijn tunnelkokers van 1.070 meter lang, fungeert als levensader voor het verkeer met een capaciteit van 1.500 voertuigen per uur of 4,75 miljoen voertuigen per jaar. Een veilige doorstroming van het verkeer is dan ook van essentieel belang. De totaalrenovatie omvat zowel structurele verbeteringen als de vernieuwing van tunneltechnieken. Het wegdek wordt volledig vernieuwd, waarbij extra aandacht wordt besteed aan een bredere pechstrook. Daarnaast worden de tunneltechnieken gemoderniseerd om de zichtbaarheid en veiligheid te waarborgen. Ledverlichting wordt geïntegreerd, de brandwerende bekleding en blusleidingen worden vernieuwd, en het ventilatiesysteem en de vluchtroute worden aangepast aan de huidige standaarden. Op architecturaal vlak wordt het uitzicht van de tunnel eveneens sterk gemoderniseerd aan elke tunnelmond.

“De hoofddoelstelling van het project is tunnelveiligheid, gebaseerd op de Europese richtlijnen, in het bijzonder voor wegen op het Trans-Europees transportnetwerk (TEN-T)”, vertelt Pieter Bernaert, projectmanager van  AWV. “De hoge veiligheidseisen vloeien voort uit de rampen die plaatsgevonden hebben in de Gotthard- en Mont Blanctunnel. De Beverentunnel ligt op het TENT-T netwerk en beantwoordt momenteel niet aan die nieuwe standaarden.

De totaalrenovatie van de Beverentunnel gaat verder dan alleen structurele en technische verbeteringen. Ook duurzaamheid staat centraal. Een geavanceerde waterzuiveringsinstallatie zorgt ervoor dat het opgepompte grondwater, dat de tunnel droog houdt, gezuiverd wordt afgevoerd volgens de strikte Vlaamse lozingsnormen. Daarnaast wordt een zonnepark aangelegd op een groenzone aan de helling van de tunnel. Met 750 zonnepanelen zal dit park de helft van de energiebehoefte van de tunnel leveren. “Wat tunnelveiligheidseisen betreft, is dit Champions League-niveau”, gaat Bernaert verder.
“Er worden een dertigtal sensoren aangebracht, gaande van vluchtdeuren tot camera’s met artificiële intelligentie om het onderscheid te maken tussen een ongeval en een file. Dat ook de betonstructuur en de brandveiligheid grondig worden aangepakt, toont aan dat het hier echt wel over een totaalrenovatie gaat.”  

Voor dit project ontfermde AWV zich over de voorstudie en werd een projectteam samengesteld. Binnen het projectteam voor de Beverentunnel werd Sweco aangesteld om het uitvoeringsontwerp nauwgezet op te volgen, te finetunen waar nodig en de werf intensief op te volgen. “Sweco heeft de voorbije jaren enorm geïnvesteerd in infrastructuurwerken en de daarbij horende expertise”, vertelt Carl Verelst, Business Development Manager bij Sweco. “Daarom zijn we vandaag zowel qua technische kennis als manschappen zeer goed uitgerust om dergelijke projecten op te volgen. 

Sweco ontfermt zich tijdens het project over coördineren en bijsturen van het uitvoeringsontwerp. Carl Verelst: “Omwille van de grote complexiteit, die in dit project echt wel uitdagend is, gaat onze rol een stuk verder dan louter coördineren en opvolgen. Alle partijen, van opdrachtgever tot aannemersconsortium, moeten continu in nauw overleg gaan en duidelijk communiceren om alle werken, en alle technieken, goed op elkaar af te stemmen.” Bernaert bevestigt: “De rol van Sweco in dit project mag echt niet geminimaliseerd worden. Het is veel meer dan werfopvolging in een klassiek dossier. Er wordt nog continu nagedacht over het uitvoeringsontwerp en bijgestuurd waar nodig.”

Om de hinder voor de omgeving en het verkeer tot een minimum te beperken, wordt de renovatie van de Beverentunnel gefaseerd uitgevoerd. Een doordachte aanpak zorgt ervoor dat de impact van de werken beperkt blijft, zowel voor als tijdens de renovatie. Er wordt ook extra ingezet op de waterbus. Het is puur maatwerk. Carl Verelst: “Alle werken, van de kleinste technieken tot de grootste structurele werken, worden tot in de puntjes gepland en op elkaar afgestemd. Alle technieken en civiele keuzes zijn aan mekaar gelinkt: fysiek, functioneel, stroomvoorziening, digitaal voor de sturing vanop afstand … Omdat de tunnel onder het Waaslandkanaal duikt, moet er ook continu bemaald worden. En zo zijn er heel veel zaken die we continu monitoren. De complexiteit en gevoeligheid in dit project is eigenlijk veel extremer dan in eender welk ander project. En vooral: dit zijn projecten die alleen maar succesvol kunnen worden als je op een geïntegreerde manier samenwerkt.” 

“Die samenwerking durf ik gerust ongezien noemen”, bevestigt Bernaert. “Dit project is eigenlijk een halve design & build, met een diep uitgewerkt BIM-model als leidraad voor alle partijen. We zitten allemaal in hetzelfde bad, van bij de eerste onderhandelingen tot en met de oplevering. En de samenwerking verloopt bijzonder vlot. Als referentie voor de toekomstige tunnelprojecten kan de Beverentunnel zeker tellen.”