Platform over infrastructuur, ruimtelijke inrichting, civiele- en openbare werken
Innovatief pilootproject rond waterbodemsanering in natuurgebied staat in de startblokken
Door de natuurgebieden het hele jaar door te vernatten, verlaagt de biobeschikbaarheid van de vervuilende metalen. (© ANB / Wilfried Rentmeesters)

Innovatief pilootproject rond waterbodemsanering in natuurgebied staat in de startblokken

Erkend bodemsaneringsdeskundige ABO nv werkt samen met een aantal gespecialiseerde partners aan een pilootproject, waarbij innovatieve natuurgebaseerde saneringstechnieken worden uitgetest op drie Vlaamse waterlopen. Het onderzoek kadert in het Europese project LIFE NARMENA. Concreet wordt door middel van de technieken van ‘constructed wetlands’ en fytostabilisatie de metaalverontreiniging in de Winterbeek, Grote Calie en Grote Laak aangepakt. Het doel: deze beken en de natuurgebieden waar ze doorstromen hun klimaatadaptieve eigenschappen ten volle laten benutten.

LIFE NARMENA is een project van de Vlaamse overheid en ontvangt steun van Europa via het LIFE-fonds, dat als doel heeft het Europese milieu- en natuurbeleid te bevorderen. De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) is de coördinator van het project en werkt hiervoor samen met het Agentschap Natuur en Bos (ANB), Natuurpunt en de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). ABO nv – onderdeel van ABO-Group – is aangesteld als expert op vlak van bodemonderzoek -en sanering. Bio2Clean bvba en ARCHE Consulting cvba leiden het onderzoek naar respectievelijk fytostabilisatie en ecomodellering.   

“Vlaanderen telt heel wat waterlopen met een historische verontreiniging van zware metalen veroorzaakt door de industrie”, steekt Jan De Vos, projectcoördinator bij ABO nv, van wal. “Die verontreiniging is door de jaren heen in het slib en op de oevers terechtgekomen. Specifiek voor het NARMENA-project is dat de drie waterlopen zich in zeer waardevol natuurgebied bevinden met een belangrijke klimaatadaptieve functie naar waterberging, biodiversiteit … toe. Het doel van NARMENA is om een aantal zachte, niet-intrusieve, natuurgebaseerde technieken te demonstreren die compatibel zijn met kwetsbare natuurgebieden, als alternatief voor een ‘klassieke’ sanering waarbij de verontreinigde bodem wordt weggegraven.”

Natuurgebaseerde saneringstechnieken zijn veel minder ingrijpend voor het milieu dan klassieke saneringstechnieken en daarom heel interessant voor toepassing in kwetsbare natuurgebieden. (© OVAM)

Aangelegd moeras

Op de Grote Laak en Winterbeek past ABO nv de techniek van ‘constructed wetlands’ toe.  Jan De Vos: “Letterlijk vertaalt deze techniek zich in een aangelegd moeras. Meer bepaald gaat het hier over een zeer weinig ingrijpende versie van een ‘constructed wetland’ waarbij we meer oppervlaktewater in het systeem brengen via onder meer hermeandering en de aanleg van drempels en bressen. Door deze gebieden het hele jaar door te vernatten, creëren we tal van positieve effecten. We verlagen in de eerste plaats de biobeschikbaarheid van de vervuilende metalen door de biochemische omstandigheden in toplaag van de waterbodem in gunstige zin te wijzigen. Verder biedt de vernatting van deze gebieden ook tal van voordelen op vlak van waterberging, mitigatie van droogteproblematiek, ecologie en biodiversiteit.” 

Fytostabilisatie

Fytostabilisatie wordt toegepast op de Grote Calie, waarbij planten op de oever worden aangeplant die de metaalverontreiniging vastzetten in de toplaag. “Belangrijk om weten is dat metalen niet eenvoudig af te breken zijn. Je kan ze in het beste geval minder beschikbaar maken voor het milieu. Dankzij de techniek van fytostabilisatie kunnen we de metalen omzetten in een andere vorm waardoor de biobeschikbaarheid sterk gereduceerd wordt”, legt Jan De Vos uit.

Meerwaarde voor het milieu

Deze natuurgebaseerde saneringstechnieken zijn veel minder ingrijpend voor het milieu dan klassieke saneringstechnieken en daarom heel interessant voor toepassing in kwetsbare natuurgebieden. “We werken hier met in situ saneringstechnieken, die veel kostenefficiënter zijn dan een klassieke saneringsmethode waarbij de verontreiniging wordt weggegraven en op een andere plaats verwerkt”, vult Froukje Kuijk, projectcoördinator van LIFE NARMENA bij OVAM, aan. “En we veroorzaken veel minder CO2-uitstoot. We hebben geen graafmachines nodig, geen transport naar een reinigingscentrum en er komt geen broeikasgas in de atmosfeer terecht door die reiniging. Meer zelfs: we zetten meer biomassa vast in het natuurgebied zelf. Dit biedt dus niets dan meerwaarde voor het milieu.” 

ABO nv staat in voor een uitgekiend bodemontwerp en blijft tijdens de uitvoering nauw betrokken bij de begeleiding en de monitoring van de onderzoeksresultaten. (© ABO)

Expertise uitbreiden

ABO nv heeft de voorbije jaren ruime expertise opgebouwd in waterbodemsanering, onder meer in de haven van Antwerpen. “Toch zijn dit ook voor ons innovatieve technieken die nooit eerder op deze schaal zijn toegepast”, zegt Jan De Vos. “Dankzij NARMENA kunnen wij onze expertise nog verder uitbouwen. Wij staan in voor een uitgekiend bodemontwerp en blijven de komende jaren tijdens de uitvoering nauw betrokken bij de begeleiding en de monitoring van de onderzoeksresultaten. De bedoeling is om de drie projecten geschrangd uit te voeren zodanig dat we kunnen leren uit de resultaten en onze ontwerpen kunnen bijsturen indien nodig. Voor de Grote Calie is het ontwerp vandaag rond en zijn de eerste stappen ondernomen op het terrein. Voor de Winterbeek zijn we het ontwerp aan het finaliseren om tegen de zomer de vergunningsprocedure te kunnen opstarten. Voor de Grote Laak wachten we eerst de resultaten van de Winterbeek af.” 

Als de resultaten van dit onderzoeksproject zijn zoals verhoopt, wil OVAM deze technieken uitrollen over Vlaanderen en Europa. “Het bodembeleid staat al een kwarteeuw op de rails en functioneert goed. Dankzij projecten zoals NARMENA kunnen we ons bodembeleid verder verrijken met aspecten van klimaatadaptatie, milieuzorg en zo meer. Vlaanderen is wereldtop op vlak van bodemonderzoek en sanering. Deze projecten zijn een manier om die Vlaamse expertise verder uit te breiden en te bestendigen”, aldus Jan Verheyen, woordvoerder bij OVAM.      


"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Wij gebruiken cookies. Daarmee analyseren we het gebruik van de website en verbeteren we het gebruiksgemak.

Details

Kunnen we je helpen met zoeken?