Tagarchief: Onze-Lieve-Vrouwekerk

Onze-lieve-vrouwekerk van laken in de schijnwerpers

Lees het gehele artikel

Een jaar geleden startte Beliris, de publieke bouwexpert voor Brussel, de werken om de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Laken letterlijk in de schijnwerpers te plaatsen. Nu de werken afgerond zijn, is de architecturale pracht van dit Brusselse erfgoed ook ’s avonds te bewonderen. Deze avond werd samen met de buurt het resultaat ingehuldigd.

De zon is onder, de schemering verspreidt zich. Een gouden gloed verlicht de erkers van de kerk van Laken, terwijl wit licht de verschillende architecturale elementen van de buitengevel accentueert. Studiebureaus Light to Light en VK Engineering zorgden ervoor dat een spel van schaduw en licht de neogotische architectuur benadrukt en de gevel extra karakter en diepte geeft. Het resultaat is majestueus.

Maar liefst 350 spots en 5 km kabels waren er nodig voor de vier gevels. De lichtarmaturen werden voornamelijk rechtstreeks op het bouwwerk geplaatst, waardoor de impact van het licht voor de omwonenden wordt beperkt. Er zijn 18 verschillende soorten verankeringen, speciaal gekozen om de verlichting op subtiele en respectvolle manier te bevestigen aan het erfgoed. Het verlichtingsmateriaal zal zo discreet zijn dat het vanaf het voorplein van de kerk nauwelijks waarneembaar is.

Er wordt gewerkt met de nieuwste generatie ledprojectorlampen om het energieverbruik tot een minimum te beperken. De hele verlichting verbruikt dagelijks amper 50kWh, dat is vergelijkbaar met een grote eengezinswoning. De lichtsterkte wordt gedimd tussen middernacht en 5 uur ‘s ochtends dankzij een geautomatiseerde installatie die op afstand bestuurd kan worden, wat het energieverbruik helpt in te perken.

De Onze-Lieve-Vrouwekerk van Laken is een referentiepunt in het noorden van de stad en tekent mee het Brusselse stedelijke landschap. In de crypte bevinden zich de grafmonumenten van alle regerende Belgische vorsten en hun echtgenotes, alsook van sommige leden van de Belgische koninklijke familie. De kerk en het voorplein spelen een belangrijke rol in het dagelijkse leven in de wijk.

De werken werden uitgevoerd door aannemer VSE en kosten € 1 miljoen. In 2012 restaureerde Beliris reeds de gevels en daken van de kerk.

Karine Lalieux, Minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie, belast met Beliris
« De verlichting van de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Laken is het hoogtepunt van een reeks projecten die 15 jaar geleden werden ingezet om de gevels en daken van de kerk te restaureren. Ons verleden opwaarderen is meer dan een louter symbolische daad. De door Beliris gerealiseerde werken aan de kerk van Laken, maar ook elders in Brussel, bieden een belangrijke meerwaarde voor de inwoners en de bezoekers aan ons Gewest. Want dit is meer dan verlichting. Dit is vooral een samenwerking tussen Beliris, het Gewest en de gemeenten. Dit is meer dan enkel een fraaie kerk. Dit is een symbolisch ijkpunt in onze stad. Ik ben van Laken. Dat maakt zulke projecten heel persoonlijk. Ik ben dan ook ongelofelijk trots om jullie deze lichtgevende kers op taart te kunnen voorstellen. »

Elke Van den Brandt, Brussels Minister van Mobiliteit
« Brussel is Beliris echt dankbaar dat het dit prachtige historische gebouw heeft kunnen verlichten. Ik ben ook verheugd dat deze LED-verlichting het zicht op Brussel bij het vallen van de avond zal verbeteren, terwijl ze minder energie verbruikt. Bovendien kan de verlichting worden gemoduleerd naar gelang van het tijdstip van de dag en kan lichtvervuiling worden beperkt. »

Ans Persoons, Schepen bevoegd voor Stedenbouw en Openbare ruimte voor Stad Brussel « De Lakenaren zijn terecht trots op het uitzonderlijke erfgoed van hun gemeente. De verlichting van de Kerk van Laken versterkt de identiteit en aantrekkingskracht van dit bijzonder stukje Brussel. Na de restauratie van de graftombes en van het oud station van Laken vormt ook dit een absolute meerwaarde voor de wijk. »

Christophe Vanoerbeek, Algemeen Directeur van Brussel Mobiliteit
« Naast ons werk op het gebied van de verlichting van wegen en pleinen, is de uitwerking van lichtbakens en de scenografische opwaardering van erfgoedelementen zoals de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Laken van essentieel belang om tot een coherent nachtlandschap op gewestelijke schaal te komen. »

Cédric Bossut, Directeur van Beliris
« Het uitgekiende evenwicht tussen techniek en esthetiek biedt een verlichtingsschema dat zowel de omgeving als de architectuur van het gebouw en zijn geschiedenis respecteert. De inzet van de arbeiders die elke dag honderden treden moesten beklimmen, soms tot 99 m hoog, terwijl zij zwaar materieel dragen, verdient een woord van lof. Beliris is verheugd dat dit project, dat midden in een pandemie van start ging, in minder dan een jaar werd voltooid. »

Onze-Lieve-Vrouwekerk van Laken ziet eindelijk het licht

IMG_2130_p kopiëren
Lees het gehele artikel

Op initiatief van Beliris en dankzij het prima werk van aannemer VSE Eiffage, op basis van een concept van studiebureau Light-To-Light, dat voor de gelegenheid versterking kreeg van VK Architects & Engineers, zal dit binnenkort wel het geval zijn. Er werd meer dan een miljoen euro uitgetrokken om de kerk eindelijk in de schijnwerpers te plaatsen, waarbij de meerwaarde van de recentste ledtechnologie volledig tot uiting komt. 

Deze prestigieuze verlichtingsoperatie is de kroon op het werk van een omvangrijk renovatieproject,  dat de architecturale pracht van de Onze-Lieve-Vrouwekerk in ere herstelt. Beliris gaf in 2012 het startschot voor de restauratie van de gevels en daken. Voor VSE Eiffage markeert 2015 de start van het project, met tests om het door ontwerper Fiorenzo Namèche (Light-to-Light) ontwikkelde concept te valideren. Het kwam erop aan om het neogotische icoon – met zijn prachtige bogen en welvingen, zijn rijzige vormgeving en zijn vele decoratieve elementen – letterlijk en figuurlijk te laten schitteren door slechts twee lichttinten te gebruiken, met name wit en goud. De gevel zal op die manier meteen ook aan karakter en diepte-effect winnen. Met haar hoogte van 99 meter ontsnapt de kerk aan de lichtvervuiling in de omgeving en zal ze eens zo goed uit de verf komen zodra ze verlicht is. 

100% ledtechnologie

Benoît de Wailly (afdelingshoofd bij VSE) en Tristan Lecointre (projectleider) geven tekst en uitleg: «In totaal gaat het om bijna vierhonderd lichtpunten, waarvan 320 à 330 op de kerk zelf en een vijftigtal aan de voet van het gebouw of op kolommen in de nabije omgeving. De imposante afmetingen van de kerk vertaalden zich ook in de lengte van de benodigde kabels: 4,4 km in totaal! Aangezien er veel op hoogte moest worden gewerkt, zijn heel wat armaturen geïnstalleerd door streng beveiligde specialisten.» 

Dat er heel wat tijd verstreek tussen de eerste proefopstellingen in 2015 en de eigenlijke start van de werken vijf jaar later, heeft alles te maken met de technologische (r)evolutie die de voorbije jaren plaatsvond. Benoît de Wailly: «Van led was tien jaar geleden haast geen sprake. In 2015 gebruikten we slechts voor de helft led en bestond het overige deel uit gasontladingslampen. Dankzij de nieuwe technologie die leveranciers deze dagen ter beschikking stellen, kunnen we de Onze-Lieve-Vrouwekerk volledig verlichten met ledlampen. Ik denk dat het een van de eerste Belgische projecten van deze omvang is waarbij uitsluitend ledverlichting gebruikt wordt. Met dank aan het titanenwerk van de lichtontwerpers van Light-to-Light, dat op zoek ging naar armaturen met dezelfde fotometrische karakteristieken als de voormalige verlichting, rekening houdend met de juiste hoeken, de aangewezen kleurtemperaturen en het vereiste vermogen.»

Een van de vele voordelen van ledtechnologie is dat ze het energieverbruik danig reduceert (tot 75% en meer) en dat ze ook dimming toelaat in functie van specifieke ‘verlichtingsscenario’s’. 

Het komt erop aan om het neogotische icoon letterlijk en figuurlijk te laten schitteren door slechts twee lichttinten te gebruiken, met name wit en goud. (© Light-To-Light)

Gevarieerde eisen en uitdagingen

VSE staat niet alleen in voor de plaatsing van de verlichtingsinstallatie, maar ook voor het onderhoud gedurende de garantieperiode. Het installeerde dus ook de veiligheidsuitrusting die nodig is om armaturen op meer dan 70 meter hoogte volgens het boekje te kunnen reinigen – uitwerpselen van duiven zijn ook in Laken een kwalijke plaag – en optisch te kunnen bijregelen indien nodig, om zo de beoogde uitstraling van de kerk te vrijwaren. 

Naast de specifieke eisen die in projecten als deze gesteld worden, waren er ook heel wat verschillende stakeholders bij betrokken (de kerkfabriek, Monumenten & Landschappen, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Sibelga, Leefmilieu Brussel voor het omliggende groen). Bovendien resideert er elk jaar een koppel slechtvalken op de kerk, waardoor interventies op meer dan 40 meter hoogte verboden zijn tussen 15 februari en 15 augustus. Daarnaast zijn er nog de religieuze ceremonies en eventueel weerverlet (vriesweer dat de chemische verankeringen hypothekeert, harde wind die werken op hoogte onmogelijk maakt …). Kortom: de planning hangt aan een zijden draadje, maar VSE acht het toch realistisch om de werken tegen eind mei 2021 af te ronden. De onderneming is dan ook niet aan haar proefstuk toe. Zo voert ze momenteel een gelijkaardig project uit in het Brusselse Jubelpark en heeft ze al heel wat andere mooie realisaties op haar actief, zoals de Basiliek van Koekelberg en de Sint-Katelijnekerk.