Bouw overloopdijk in overstromingsgebied Wal-Zwijn krijgt vorm

In februari startte De Vlaamse Waterweg met de bouw van de overloopdijk in het gecontroleerde overstromingsgebied Wal-Zwijn. Na de eerdere realisatie van de ringdijk wordt momenteel de laatste hand gelegd aan de in- en uitwateringssluis van het overstromingsgebied. En intussen is dus ook fase 3, de bouw van de overloopdijk, in volle ontwikkeling. Zowel voor fase 1 (ringdijk) als 3 (overloopdijk) deed De Vlaamse Waterweg een beroep op de expertise van ervaren waterbouwer Herbosch-Kiere.

De omgeving van Hamme is van oudsher erg gevoelig voor overstromingen. Daar brengt De Vlaamse Waterweg verandering in door de Schelde meer ruimte te geven om te (over)stromen in Wal-Zwijn. Het gecontroleerde overstromingsgebied Wal-Zwijn en het eerder aangelegde ontpolderingsgebied Groot Schoor zullen bij stormtij overtollig water opvangen. Om de achterliggende dorpskernen, akkers en graslanden droog te houden, werd tijdens een vorige uitvoeringsfase een ringdijk aan de westelijke rand van het GOG Wal-Zwijn aangelegd.

“Die ringdijk houdt het water tegen dat bij stormtij het overstromingsgebied inloopt”, vertelt Geert Baert, projectleider bij Herbosch-Kiere. “De ringdijk werd al in 2021 afgewerkt. De realisatie van de in- en uitwateringssluis behoorde niet tot onze opdracht, maar fase 3, de bouw van de overloopdijk,
wordt wel uitgevoerd door Herbosch-Kiere. Zo drukken we toch aardig onze stempel op dit project.”

Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan de bouw van de in- en uitwateringssluizen van het gecontroleerd overstromingsgebied met gereduceerd getij (GOG-GGG). Bij een GOG-GGG stroomt er via de inwateringssluizen twee keer per dag, op het ritme van eb en vloed, een kleine hoeveelheid Scheldewater het gebied in- en uit. Zo ontstaat er een landschap van waardevolle slikken en schorren. Die vormen een bondgenoot in de strijd tegen de gevolgen van de klimaatverandering. 

Om vervolgens de nieuwe overloopdijk te kunnen bouwen moesten er enkele bomen gerooid worden, aangezien de nieuwe dijk breder zal zijn dan de bestaande, steile dijk. Wanneer het gebied in werking treedt zal er dagelijks Scheldewater in en uit het gebied stromen, op het ritme van eb en vloed. Daardoor zal er zeer waardevolle getijdenatuur ontstaan. “In februari zijn we gestart met de ontbossing en vanaf half maart werd het oude jaagpad opgebroken”, vertelt Joran Haegebaert, werfleider bij Herbosch-Kiere. “Aansluitend daarop zijn we begonnen met de grondwerken van de overloopdijk.”

Eind mei werd de aanleg van gevezelde open steenasfalt (GOSA) aangevat. Geert Baert: “Het was al een tijd geleden dat we nog met GOSA hadden gewerkt, maar we hebben voldoende medewerkers in dienst die daar de nodige ervaring in hebben. De grote uitdaging in dit project is dan ook niet zozeer de technische uitvoering, maar wel het logistieke. De hevige regenval van de voorbije maanden zijn allesbehalve ideaal om grondwerken uit te voeren en de opleggers moeten zich manoeuvreren over smalle onverharde paden. Het slechte weer heeft voor wat vertraging gezorgd, maar dat hebben we natuurlijk niet in de hand. En op de werf wordt er alles aan gedaan om operatief te blijven.”

Na voltooiing van de werken krijgt de overloopdijk een volledig nieuw geasfalteerd jaagpad, zodat fietsers en voetgangers er weer veilig gebruik van kunnen maken. Het einde van de werken is voorzien in 2026. “Ook die naburige wegenwerken, in totaal ongeveer 20.000 m², nemen we voor onze rekening”, vertelt Geert Baert. “Dat we zowel de water- als wegeniswerken kunnen uitvoeren, terend op de nodige expertise en ervaring is uiteraard een grote meerwaarde voor de klant. De Vlaamse Waterweg kent ons zeer goed en weet dat een project bij Herbosch-Kiere in goede handen is. Dankzij onze ruime ervaring, capaciteit, hands-on mentaliteit en de reflex om steeds oplossingsgericht te denken, kunnen we zonder problemen de grotere en meer complexe projecten aan.”

De werken aan het overstromingsgebied Wal-Zwijn kaderen binnen het overkoepelende Sigmaplan. Vlaanderen beter beschermen tegen overstromingen van de Schelde en haar zijrivieren. En tegelijk de waardevolle Scheldenatuur een boost geven. Dat is het doel van het Sigmaplan, dat uitgevoerd wordt door De Vlaamse Waterweg nv en het Agentschap voor Natuur en Bos. Zo beschermen we heel Vlaanderen tegen overstromingen vanuit die getijdenrivieren bij stormtij.