Steden aan de grond?

Werkt u nu voor een bouwbedrijf of de wegbeheerder, we horen het bijna dagelijks: “Er zijn teveel wegenwerken!”. Dàt, een rommelige ondergrond en een overheid met schulden op zoek naar extra middelen – valt hier misschien iets te combineren? Concreet doe ik daarom drie voorstellen.

Eerste voorstel: laten we, net zoals Amsterdam, zogenaamde herstraattarieven invoeren. In de Nederlandse hoofdstad wordt, voor alle partijen die graafwerkzaamheden verrichten, zoals kabel- en leidingbeheerders, een tariefsysteem gehanteerd. Het komt erop neer een significante taks te heffen wanneer men de openbare weg opent (en dus beschadigt). 

Twee vliegen in één klap: enerzijds het bekomen van minder wegenwerken en dus minder hinder. Nutsbedrijven zullen immers onderling meer moeten samenwerken en hun werken combineren om tariefkosten te delen. Anderzijds zorgt het voor broodnodige inkomsten voor de overheid, en minder onrechtstreekse kosten voor de stadsdiensten voor eventuele herstelwerken achteraf. Want, geef toe, de kwaliteit van een herstelling laat vaak te wensen over. In een ideale wereld wordt elke werf natuurlijk nadien grondig gecontroleerd – in de praktijk is dat vaak niet mogelijk. Problemen komen zo vaak pas veel later aan het licht. 

Het herstraattarief zou aangepast kunnen worden aan de oppervlakte van de werf, de impact op het verkeer, het type weg, de benodigde coördinatie, de impact op toegankelijkheid, enzovoort. En ze hangt natuurlijk af van welke partij de uiteindelijke bestrating herstelt. En misschien ook van wat men net in de ondergrond installeert.   

Want die ondergrondse ruimte wordt stillaan schaars en werken worden daardoor steeds complexer en trager.  Daarom dit tweede voorstel: de aanwezigheid van ongebruikte installaties moet financieel ontmoedigd worden. Hierdoor is er een incentive om niet-gebruikte installaties bij wegenwerken weg te halen en te recycleren (win-win), wat de duur van latere werven zal verkorten. Een alternatief voorstel is om alle installaties in de ondergrond betalend te maken. Opgelet, dat wil niet zeggen dat er meer kabels langsheen façades moeten gehangen worden. Deze nieuwe trend is rommelig en dient volgens mij absoluut gestopt en vermeden te worden. 

Zo kom ik ‘draadloos’ bij mijn derde voorstel. Laten we installaties in de volle grond beperken. Naast het wegnemen van ongebruikte installaties, roep ik op om meteen systematisch technische leidingkokers of galerijen te voorzien bij heraanlegprojecten. Nieuwe kabels trekken zal later veel sneller kunnen gebeuren, zonder opgravingswerken. De nutsbedrijven brengen zo geld in het laatje van de overheid, die het beheer van deze infrastructuur op zich neemt. Vele nutsbedrijven zijn alvast vragende partij en de markt biedt mogelijkheden met prefab-elementen, van beton tot kunststoffen. 

Door middel van leidingenkokers zijn er duidelijk afgebakende zones voor nutsmaatschappijen, met daarnaast heel wat ruimte voor water en groen. Veel beter dan dat er boomwortels doorheen verschillende installaties groeien.  

Het nadeel is de moeilijkheid om bij inrichtingsprojecten bestaande installaties naar dergelijke kokers te verplaatsen. Deze complexiteit kan de werkzaamheden net vertragen, maar het is een goede investering in de toekomst.  

In Brussel zijn we alvast een stukje op de goede weg: alle gewestelijke technische galerijen werden recent gedetailleerd in kaart gebracht (met drones!) en het beheer en de toegang ertoe werd geprofessionaliseerd. Meer en meer projecten integreren kabelgoten in de ondergrond. En ook het toekomstige IMKL 3.0 formaat zal rekening houden met dergelijke installaties.

Dit alles leest misschien als voorstellen om de kosten via een lange weg tot bij de belastingbetaler door te schuiven. Maar eigenlijk verschuift de financiering naar de eindgebruiker via een prijsmechanisme dat tot wat rationalisering aanzet – met minder hinder en minder wegenwerken tot gevolg. Benieuwd of deze voorstellen voet aan (in) de grond zullen krijgen…  

Dimitri Strobbe 
Director of Road Maintenance bij Brussel Mobiliteit