Nieuwe lokale besturen moeten riolering op agenda plaatsen!

Om de Europese doelstellingen te halen, moet het afvalwater van een extra half miljoen Vlamingen tegen 2027 gezuiverd worden.

Volgens de Europese Kaderrichtlijn Water, moeten onze waterlopen en rivieren tegen uiterlijk 2027  – zuiver zijn of zich in “een goede ecologische toestand” bevinden.  Vandaag haalt geen enkele Vlaamse rivier die norm.

Meer nog, 87% van onze waterlopen wordt als ronduit slecht of ontoereikend beoordeeld. Eén van de oorzaken hiervan is de aanhoudende vervuiling door de huishoudens. 84% van de Vlaamse inwoners zijn aangesloten op een waterzuiveringsinstallatie. Het  afvalwater van 1 op 8 Vlamingen wordt dus nog steeds ongezuiverd geloosd. Dit is onaanvaardbaar en moet snel verholpen worden.

De 1^ste uitdaging: tegen uiterlijk 2027 een half miljoen Vlamingen extra aansluiten op de waterzuivering
De Vlaamse Milieumaatschappij berekende dat het afvalwater van een half miljoen Vlamingen bijkomend gezuiverd moet worden – tussen nu en 2027.  Hiermee dragen de huishoudens hun deel bij aan het bereiken van de Europese doelstellingen inzake proper water.  Daarnaast moeten ook de industrie en de landbouw een beduidende bijdrage leveren.

Vlaanderen heeft de afgelopen jaren hard gewerkt en de resultaten mogen gezien worden. Het einde is in zicht en de laatste grote stap naar propere waterlopen is niet onoverbrugbaar mits er sneller gehandeld en gewerkt wordt.

De gemiddelde doorlooptijd van een rioleringsproject (van initieel ontwerp tot en met de uitvoering van de werken) bedraagt meer dan 6 jaar. Dat is veel te lang, en daardoor stijgt de Vlaamse  zuiveringsgraad te traag.  De jongste  zes jaar werd  amper vijf procent vooruitgang geboekt, tussen 2006 en 2012 was dat nog 16%.  We moeten dus weer sneller werken!  En dat geldt voor iedereen.  Alle actoren in de waterzuivering moeten hier hun verantwoordelijkheid opnemen.

De financiële impact: 4 miljard euro.

Nog een half miljoen Vlamingen aansluiten op de waterzuiveringsinfrastructuur zal ongeveer 4 miljard euro kosten.  1.3 miljard euro is reeds gereserveerd voor vastgelegde projecten. Dit betekent dat er nog 2.7 miljard euro moet geïnvesteerd worden in nieuwe projecten.

Vlario vraagt hier een aantal garanties.

In eerste orde zijn de lokale besturen nu aan zet, want het zijn de gemeenten, intercommunales en infrastructuurbeheerders die moeten investeren in nieuwe infrastructuur.  Het is uitermate belangrijk dat de nog te leveren inspanning wordt vertaald in de meerjarenplanning en dat ervoor gezorgd wordt dat de inkomsten via de waterfactuur ook daadwerkelijk en uitsluitend hierin geïnvesteerd worden.

Maar ook voor de Vlaamse overheid ligt er nog werk op de plank: er zijn politieke beslissingen nodig over de solidarisering, over het koppelen van de Vlaamse subsidies aan de doelstellingen en over de prijsregulering. VLARIO vraagt daarover duidelijkheid in het volgende regeerakkoord.

Verder vraagt VLARIO ook de invoering van de infiltratiebonus. 50 à 60% van de rioolkost wordt veroorzaakt door de afvoer van regenwater. Het regenwater wordt best zoveel mogelijk ter plaatse vast gehouden, herbruikt en/of geïnfiltreerd om wateroverlast te vermijden. Slechts 10% van het water dat de Vlamingen gebruiken, is regenwater – dat moet beter!

Met een transparante waterfactuur waar de kosten voor de afvoer (en zuivering) van hemelwater apart worden vermeld, krijgt de burger en de bedrijfsleider de mogelijkheid om van de infiltratiebonus te genieten en het hemelwater zinvol te gebruiken. Voor de rioolbeheerder betekent minder regenwater, minder kosten.

De 2^de uitdaging: vaker en zwaardere wateroverlast
Niemand ontsnapt de komende jaren aan de gevolgen van de klimaatverandering. We krijgen met extremer weer te maken.  Meer hitte, meer droogte, maar tegelijk ook afgewisseld met meer regen en storm, in vormen en intensiteiten die we nog niet kennen!  Vandaag vinden we buien waarbij in een uur 40 tot 60 mm neerslag valt al heftig. Maar volgens deskundigen moeten we in de toekomst rekening houden met buien van 90 mm neerslag en méér per uur. Dat betekent dus zware wateroverlast en dat vraagt lokaal ingrijpende maatregelen om ons hiertegen te wapenen. En precies hier ligt een belangrijke taak voor gemeenten, in samenwerking met bewoners, bedrijven, polders, wateringen en rioolbeheerders.

VLARIO pleit al jaren voor de opmaak en uitwerking van een hemelwaterplan in iedere gemeente. Bij de opmaak van het hemelwaterplan moet er niet enkel aandacht worden besteed aan het openbare domein, maar ook aan toekomstige verkavelingen en andere projectontwikkelingen aangezien de gemeente na overdracht van deze dossiers meestal beheerder wordt van deze projecten.

De 3^de uitdaging: onderhoud rioleringen
De riolen die er liggen moeten we ook onderhouden. Ons bestaand rioleringsnet is oud. De gemeentelijke netwerken dateren voor het grootste deel uit de jaren 40 tot 60 van de vorige eeuw. In de steden zijn ze gemiddeld nog een eeuw ouder. Ze stammen dus uit het midden van de negentiende eeuw, toen België nog maar net onafhankelijk was geworden. Van die historische erfenis zijn we nog lang niet verlost en de gevolgen zijn navenant. Rioleringen barsten open, boomwortels dringen er in door, dichtingen laten het afweten. Dat leidt tot zinkgaten, maar heeft ook een nefaste milieu-impact: afvalwater sijpelt in de bodem en veroorzaakt er verontreiniging. Alle gemeenten en rioolbeheerders dienen werk te maken van een degelijk Assetmanagementplan.

Samen voor zuiver water, dit is waar VLARIO voor pleit!