De Vlaamse Waterweg blijft investeren: “Water, natuur en openbare ruimte verenigen in multidimensionale projecten”

Investeren in duurzame mobiliteit, waterbeheersing en sterke, betrouwbare en toekomstgerichte waterwegen. En op die manier het modale aandeel van de binnenvaart aanzienlijk verhogen. Dat zijn heel kort samengevat de uitdagingen waar De Vlaamse Waterweg vandaag voor staat. “En die uitdagingen gaan we niet alleen aan, maar samen met partners in multidimensionale projecten waar ook publieke ruimte en natuur een hoofdrol spelen”, vertelt Chris Danckaerts, gedelegeerd bestuurder De Vlaamse Waterweg.

Het Sigmaplan, de bruggen over het Albertkanaal, een masterplan assetmanagement, automatisering … Projectmatig kent De Vlaamse Waterweg geen rust. “Veel van onze projecten maken deel uit van een groter verhaal, met een duidelijke ambitie en deadline”, vertelt Chris Danckaerts. “Als De Vlaamse Waterweg kijken we nooit met oogkleppen naar onze eigen projecten. Denk bijvoorbeeld aan de opwaardering van de Kortrijkse binnenstad als gevolg van de verlaging van de Leieboorden. Of de metamorfose van de Scheldekaaien. Enerzijds willen we steden en gemeenten beter beschermen tegen de stijgende zeespiegel, maar anderzijds trekken we het verhaal ook breder en werken we samen met de lokale overheden om de openbare ruimte te verbeteren, natuur te creëren, toerisme aan te wakkeren, de algemene mobiliteit te verbeteren … Die multidimensionale projecten zijn een rode draad doorheen alles wat we doen.”

De ambities van De Vlaamse Waterweg spreiden zich uit over vier takken. Chris Danckaerts: “We moeten blijven investeren in sterke, betrouwbare en toekomstgerichter waterwegen. Uiteraard moeten we ook blijven onderhouden wat goed is, maar een langetermijnvisie wat betreft een betere toekomst is onontbeerlijk. Ten tweede moeten we blijven focussen op het verhogen van het modaal aandeel van de binnenvaart. De voorbije jaren zagen we een mooie stijging, maar we merken dat het nu een beetje stagneert. We verwachten wel opnieuw een stevige boost wanneer de laatste brug over het Albertkanaal verhoogd is. Ten derde blijven we ook volop investeren in waterbeheersing. Het waterrobuust maken van Vlaanderen is iets waar de overheid de laatste jaren heel sterk op inzet en waar De Vlaamse Waterweg mee de schouders onder zet. En tot slot blijft ook investeren in duurzame mobiliteit en waterwegen bijzonder belangrijk.”

Sterk, betrouwbaar en toekomstgericht zijn drie sleutelwoorden voor De Vlaamse Waterweg in hun ambities om onze waterwegen naar een hoger niveau te tillen. De uitbouw van het waterwegennet Ten-T is daar een mooi voorbeeld van. Chris Danckaerts: “Wat de verhoging van de bruggen over het Albertkanaal betreft, zullen we in januari 2024 een mijlpaal bereiken wanneer de laatste brug wordt aangepakt. Seine Schelde Vlaanderen is dan weer een grootscheeps binnenvaartproject dat een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van de binnenvaart als een volwaardig alternatief voor goederenvervoer op de weg. Een ander mooi voorbeeld zijn de toekomstige werken aan het kanaal Bocholt-Herentals, waar drie kleine sluizen worden vervangen door één grote sluis die voor een betere verbinding tussen het Albertkanaal en Noord-Limburg zal zorgen.”

Ook op het vlak van automatisering zit De Vlaamse Waterweg allesbehalve stil. Chris Danckaerts: “Vanaf 2032 zullen alle Vlaamse bruggen en sluizen van op 3 afstandsbedieningscentrales bediend worden. Een van die centrales, in Hasselt, zal het oostelijk deel van Vlaanderen zelfs al vanaf 2025 bedienen. Voor ons is dit een belangrijk traject omdat het ook flexibiliteit en een ‘nieuwe’ mindset van onze mensen vraagt. Daarnaast is er ook nog EuRIS, River Information Services, waarmee we alle nodige info van onze waterwegen in kaart brengen voor de schippers. De ‘Eu’ in EuRIS betekent dat onze ontwikkeling intussen is overgenomen door alle Europese lidstaten waar waterwegen iets betekenen. En daar zijn we bijzonder trots op.”

Wat betrouwbaarheid betreft, is een gegarandeerde bedrijfszekerheid voor De Vlaamse Waterweg van cruciaal belang. “Een rapport uit 2019 was wat dat betreft een wake up-call”, vertelt Chris Danckaerts. “Heel wat infrastructuur (bruggen, sluizen ..) dateert van de jaren 60 en 70. Daarom ontwikkelden we een masterplan assetmanagement, met als doel de onderhoudsachterstand gestructureerd weg te werken. Jaarlijks investeren we ongeveer 100 miljoen euro aan onderhoud. Dat is veel, maar eigen­-
lijk niet genoeg. Het doel is om tegen 2030 ongeveer of een 50-tal vaste bruggen en ongeveeer of een 30-tal beweegbare bruggen aan te pakken.

Alle projecten, ontwikkelingen en initiatieven van De Vlaamse Waterweg hebben als doel het modaal aandeel van de binnenvaart te verhogen. Chris Danckaerts: “Onze waterwegen moeten aantrekkelijk zijn en mogelijkheden uitstralen. Al sinds 1998 zetten we in op PPS-projecten waarbij we kaaimuren realiseren, samen met bedrijven die zich aan een waterweg bevinden of zich daar willen vestigen. Wij nemen 80 procent van de projectkosten voor onze rekening en de bedrijven engageren zich om de binnenvaart optimaal te gebruiken. Verder investeren we ook in watergebonden bedrijventerreinen, zoals de realisatie van Logistics Valley Flanders (de oude Ford-site), ENA en eNES. We creëren niet enkel watergebonden mogelijkheden, maar willen het geheel ook goed vermarkten door middel van oproepen via vakbladen en social mediakanalen. Om de binnenvaart nog aantrekkelijker te maken zet De Vlaamse Waterweg steeds meer in op communicatie rond en visibiliteit van onze projecten.”

Sinds de waterbom in 2021 staat waterbeheersing hoog op de agenda van alle betrokkenen. Chris Danckaerts: “De gevolgen van de klimaatverandering laten zich steeds harder voelen. De Vlaamse Waterweg is in een permanente staat van alertheid om overstromingen enerzijds en waterschaarste anderzijds te vermijden. Om een voorbeeld te geven: 40 % van Vlaanderen drinkt gezuiverd water uit het Albertkanaal en al het water van het Albertkanaal komt van de Maas. Wanneer het debiet van de Maas
begint te zakken, is dat echt een probleem. Na de waterbom in 2021 maakte de overheid een rapport met 10 aanbevelingen om Vlaanderen waterrobuuster te maken. Er wordt dus zeker werk van gemaakt.”

De binnenvaart is tot nader order nog steeds een duurzame en milieuvriendelijke manier van transport. Die duurzaamheid moet niet alleen behouden, maar ook versterkt worden. “En wat dat betreft, moeten we zeker nog stappen zetten. Schepen hebben een lange levensduur, waardoor motoren niet altijd up to date zijn. Daarom hebben we samen met de havens en de binnenvaartsector de Green Deal Binnenvaart Vlaanderen uitgeschreven om een blauwdruk te maken van de opportuniteiten om van de binnenvaart een nog milieuvriendelijkere en duurzamere manier van vervoer te maken. Technieken, regelgeving, innovaties, financiering … het is een ambitieus plan en een moeilijk puzzel om te leggen, maar we moeten die uitdaging aangaan. Ook duurzaam ontwerpen past in dat verhaal en die criteria zullen een steeds prominentere rol beginnen spelen in aanbestedingen. Binnen die ontwerpen moet er naast watermobiliteit ook gefocust worden op de zachte weggebruiker, natuur en fauna. De Vlaamse Waterweg werkt daarom graag mee aan het verbeteren van de fietsinfrastructuur. Zo worden brugprojecten fiets- en voetgangersvriendelijk ontworpen en wordt er hard geïnvesteerd in de jaagpaden. Door onze waterwegen op zo’n multifunctionele manier te benaderen, kan De Vlaamse Waterweg een hoofdrol spelen in een betere algemene mobiliteit”, besluit Chris Danckaerts.