Een facelift voor de bewaker van het Leopoldkanaal en het afleidingskanaal van de Leie

Sinds augustus 2023 werkt waterbouwbedrijf Heirbosch-Kiere aan de herstelling van de middendijk tussen het Leopoldkanaal en het Schipdonkkanaal, beter bekend als de ‘Blinker’ en de ‘Stinker’. De middendijk was ernstig verzwakt na een dijkbreuk 5 jaar geleden. De werken moeten de veiligheid van de dijk in de toekomst opnieuw garanderen. Een uitdaging, niet alleen logistiek maar ook door de aanwezigheid van kwetsbare broedvogels en vleermuizen.

Het Leopoldkanaal en het Afleidingskanaal van de Leie hebben een gezamenlijk tracé tussen Maldegem (Strobrugge) en de uitwateringsconstructies te Zeebrugge. De kanalen worden gescheiden door de middendijk. Projectleider Geert Baert: “In onze hoedanigheid van onderhoudsaannemer werden we in december 2018 opgeroepen omdat er een bres van bijna 30 meter was geslagen in de middendijk tussen het Leopoldkanaal en Schipdonkkanaal. We zijn meteen begonnen de dijk te herstellen.” De precieze oorzaak van de dijkbreuk was moeilijk te achterhalen, want het verzwakte gedeelte was in zijn geheel weggespoeld. Wel was duidelijk dat delen van de middendijk dermate verzwakt waren dat de veiligheid naar de toekomst toe niet gegarandeerd kon worden. Daarom moesten beide zijden van de dijk worden hersteld, verstevigd en beschermd tegen erosie. 

Herbosch-Hiere uit Kallo voert de werkzaamheden uit, in samenwerking met het Nederlandse Van Aalsburg bv In augustus 2023 werd begonnen op het grondgebied Damme aan de Oostkerkebrug. De werken zullen lopen tot de uitwateringskokers in Heist, goed voor een lengte van een kleine 8 kilometer. Projectleider Geert Baert: “We versterken het talud van de middendijk zowel aan de kant van het Leopoldkanaal als aan de kant van het Afleidingskanaal. Als alles volgens plan verloopt, zullen we nog 3 jaar bezig zijn. De werken worden opgedeeld in fases. Eerst doen we de gehele oever van het Leopoldkanaal. Het eerste deel daarvan, een traject van 2,4 km van de Oostkerkebrug tot de Zelzatebrug, is inmiddels afgerond. Eind januari 2025 zal die oever gereed zijn en gaan we verder aan de kant van het Afleidingskanaal, een tracé van nog eens 8 kilometer.”

Om stabiliteit van de middendijk te vrijwaren, worden alle werkzaamheden uitgevoerd vanaf het water met 3 drijvende pontons. Op de bodem en dijk worden zinkstukken aangebracht die later worden afgedekt met breukstenen en grond. De geotextiel en de ‘wiepen’ (wilgentenen) voor de zinkstukken worden ter plaatse gemaakt, en als één geheel – zonder naden – geplaatst. De gedeelten boven het water wordt opnieuw ingezaaid. Geert Baert: “Dagdagelijks verwerken we enorme hoeveelheden steen om het bestaande talud, dat wij minder steil aan het maken zijn, mee uit te vullen. Voor het eerste deel van 2,4 kilometer verwerken we 20 duizend ton breuksteen en 25 duizend ton steenslag. Voor het totale project voorzien we 81.200 breuksteen en 132.390 ton steenslag. Dergelijke hoeveelheden op tijd en in de juiste volumes ter plaatse krijgen –allemaal via wegtransport – vormt een pittige logistieke uitdaging voor ons.”

De hinder voor fietsers en wandelaars wordt tijdens de werken tot een minimum beperkt. Zo is er een lokale omleiding van de druk bereden fietssnelweg langs het Leopoldkanaal voorzien. Omdat de werkzone in Vogelrichtlijngebied ligt, worden de werkzaamheden uitgevoerd vanaf augustus tot februari. Geert: “Zo worden de vogels zo weinig mogelijk verstoord tijdens het broedseizoen. We beperken ook de impact van de werken door te werken van brug tot brug en aan een zijde per keer. Zo voorkomen we dat er te veel riet verwijderd wordt en dat leefgebieden versnipperd raken.” Er wordt ook niet tussen zonsopgang en zonsondergang, met het oog op de vleermuizen, en er wordt geen kunstmatige verlichting gebruikt.