Site Fort Sint-Filips stevig opgewaardeerd na complexe herinrichting

De herinrichting van de site rond Fort Sint-Filips op de rechteroever van de Schelde is na twee jaar voltooid. Na het aanpakken van de vervuiling op de site, werd op initiatief van De Vlaamse Waterweg nv en Port of Antwerp een dijk en een nieuwe, hogere waterkering gerealiseerd om de stad en de bedrijventerreinen in de haven te beschermen tegen hoge waterpeilen van de Schelde. De werken duurden ruim 2 jaar en werden uitgevoerd door Jan De Nul, Envisan en DEME Environmental als aannemer. “Het is de totale complexiteit die dit project zo bijzonder en bevredigend maakt”, aldus Steven De Coen, projectleider civiele werken bij Jan De Nul.

De transformatie van de site maakt deel uit van het Sigmaplan, dat naast bescherming tegen overstromingen ook de riviernatuur wil herstellen. Daarom werd rond de site een dijk en een waterkeringsmuur aangelegd, die geschikt zijn om de toekomstige gevolgen van de klimaatverandering het hoofd te bieden. De afgelopen twee jaar pakten Jan De Nul, Envisan, en DEME Environmental deze zwaar vervuilde havensite op de rechteroever van de Schelde aan: het fort werd ingekapseld, de dijk rond de site werd verhoogd en er werd een nieuwe, hogere waterkering gerealiseerd om de stad en het achterliggende haventerrein te beschermen. 

“Om deze werken te kunnen uitvoeren, moest eerst de zware historische vervuiling veilig ingesloten worden in een ondergrondse, waterdichte muur van bentoniet-cement”, vertelt Steff Van Cauwenberg, projectleider saneringswerken bij DEME. “Ook het nabijgelegen bufferbekken en het omliggende terrein werden gesaneerd. In eerste instantie kwam het project dan ook bij DEME Environmental en Envisan, terecht. Maar omdat het project veel meer omvatte dan saneringswerken en ook binnen het bredere Sigmaplan kaderde, konden ook andere specialisaties binnen Jan De Nul en DEME aangewend worden. Op die manier konden we voor de opdrachtgevers een totaaloplossing van a tot z bieden, samen met alle dochtermaatschappijen. Zo werd bijvoorbeeld ook Soetaert ingeschakeld voor de funderingswerken, de heiwerken en de realisatie van de cement-bentoniet wand. Alle gronden die konden gereinigd worden werden verwerkt in DEME’s grondreinigingscentra.”

Net voorbij het fort werd ook een lage stenen dam aangelegd, een kribbe. Deze getijdendam staat loodrecht op de stroomrichting waardoor ze plaatselijk de stroming van het water afremt. Hierdoor lopen slikken en schorren, die ontstaan door het spel van eb en vloed en belangrijk zijn voor de biodiversiteit in en rond de Schelde, minder de kans om weggespoeld te worden. Het resultaat is een zone van 20 hectare aan waardevolle getijdennatuur. Voor de aanleg van de dam hergebruikten Jan De Nul en DEME baggerspecie die al op de site aanwezig was. 

Het gehele project blonk uit in complexiteit en dat zette zelfs gerenommeerde en ervaren spelers als Jan De Nul en DEME voor de nodige uitdaging. Steven De Coen: “Geen enkel project is vanzelfsprekend, maar hier werden we toch wel geconfronteerd met een bijzondere complexiteit en verscheidenheid aan werken op één werf. Al die werken op elkaar afstemmen op het vlak van plaats en tijd, was zeker niet evident. Dat was zeker de grootste uitdaging, maar is achteraf ook hetgeen waar je met veel voldoening op terugkijkt. Naast de algemene complexiteit waren er uiteraard ook een aantal zeer specifieke technische dossiers, zoals de afbraak van het fort of de sanering van de vijver. Hiervoor konden we binnen Jan De Nul en DEME Environmental teren op de nodige expertise.”

De herinrichting van Fort Sint-Filips vereist kennis van zaken in uiteenlopende disciplines als civiele, milieu- en waterbouwkundige werken. Dat DEME en Jan De Nul voor al deze disciplines intern een beroep kunnen doen op ervaring en knowhow, is een bijzondere troef. “We kunnen die complexiteit aan dat is een grote meerwaarde voor de opdrachtgever. Er is maar één aanspreekpunt, er zijn geen belangenconflicten en ‘best for project’ staat altijd voorop. Op het eindresultaat zijn we zeker trots. Als je luchtfoto’s ziet van voor en na de werken, dan zie je dat de hele site toch een serieuze metamorfose heeft ondergaan, in de positieve zin”, besluit Steff Van Cauwenberg.