Vijf hefbomen om koolstofneutraliteit te bereiken

 DE BELGISCHE CEMENTINDUSTRIE ONTHULT HAAR MILIEURAPPORT 2022 

Cement is de essentiële component in de bouw. Het milieurapport 2022 van FEBELCEM beschrijft de concrete stappen die de Belgische cementindustrie heeft genomen om het milieu te beschermen en haar koolstofvoetafdruk te verminderen, in lijn met de Europese doelstellingen om tegen 2050 koolstofneutraal te zijn. 

In het hart van de circulaire economie passen Belgische cementfabrikanten co-processing van afval toe, dit wil zeggen recycleren van mineralen en tegelijkertijd energieterugwinning van de brandbare component. Hierdoor kan men een product, cement, vervaardigen door de circulaire economie te combineren met de reductie van CO2-uitstoot. 

Hervé Camerlynck, CEO van de Federatie van de Belgische Cementnijverheid (FEBELCEM), benadrukt: “Dit Milieurapport 2022 biedt een niet-exhaustieve maar representatieve compilatie van de concrete stappen die onze industrie heeft gezet, zodat u een beter, objectiever beeld krijgt van het engagement van de Belgische cementindustrie wat het leefmilieu aangaat.” 

Om haar klimaatdoelstellingen te bereiken, in overeenstemming met de Europese doelstellingen van koolstofneutraliteit, heeft FEBELCEM in 2021 haar strategie ‘Cement en beton Roadmap 2050’ voorgesteld. Meer dan ooit vormen vijf grote assen de rode draad voor de activiteiten van de cementindustrie. Gesymboliseerd door de vijf C’s kunnen deze vijf hefbomen als volgt worden beschreven: 

Centraal in het engagement van de cementindustrie staat de doelstelling van koolstofneutraliteit ‘Net Zero’ tegen 2050. De leden van FEBELCEM zetten zich volledig in voor deze doelstelling in een tijd waarin de klimaatuitdaging een verschuiving van economische activiteit en banen noodzakelijk maakt. Zonder cement is er geen bouw, en zonder bouw is er geen tewerkstelling. Het is daarom belangrijk om op te merken dat de cementindustrie naast een duizendtal directe banen ook bijna 10.000 directe banen in de betonindustrie en nog veel meer in de bouwsector genereert. Deze economische structuur bestaat voornamelijk uit KMO’s en zelfstandigen. 

De Belgische cementbedrijven hebben zich ertoe verbonden hun milieu-impact in alle opzichten onder controle te houden. De invoering van milieubeheerssystemen, de systematische organisatie van begeleidingscomités en de strikte naleving van milieuvergunningen getuigen van de bereidheid om zich op lange termijn te engageren voor een industrieel beleid dat rekening houdt met alle milieu-effecten. Sinds 2004 heeft deze betrokkenheid onder andere geleid tot de vrijwillige sluiting van een ‘Accord de branche ciment’ met Wallonië, in de vorm van een milieubeschikking, gericht op het bereiken van doelstellingen voor de vermindering van de CO2-uitstoot en de verbetering van de energie-efficiëntie. Tussen 1999 en 2012 heeft de cementindustrie zich geëngageerd haar uitstoot van broeikasgassen met 9,5% te verminderen. Dit doel werd ruimschoots overtroffen met een vermindering van 18,8% over dezelfde periode. Het engagement werd vernieuwd in 2013 en verlengd in 2019 met als doel de CO2-uitstoot tussen 2005 en 2023 met 18,1% te verminderen. 

De productie van cement vereist grote hoeveelheden mineralen en energie, en de eigenschappen van het cementproces, samen met de niet-hernieuwbare aard van de grondstoffen, hebben de industrie gestimuleerd om het gebruik van secundaire materialen en alternatieve brandstoffen te ontwikkelen en te promoten, waarbij de technische kwaliteiten van de producten gewaarborgd blijven. 

Dankzij de circulaire economie en de co-processing voldoet de cementindustrie volledig aan de doelstelling van energie-onafhankelijkheid en recycling van afval door de valorisatie van alternatieve brandstoffen. Dit proces vermindert het gebruik van conventionele fossiele brandstoffen en wint de energie en de minerale stoffen in deze afvalstoffen terug. Hierdoor krijgen deze afvalstoffen een tweede leven in plaats van dat ze worden verbrand of gestort. 

Koolstofneutraliteit staat niet los van respect voor de biodiversiteit. De productie van cement is altijd nauw verbonden geweest met de beschikbaarheid van de belangrijkste grondstof: kalksteen. Cementfabrieken bevinden zich meestal in de directe omgeving van kalksteengroeves. Een belangrijke prioriteit voor de cementindustrie is de bescherming en het behoud van de rijke ecosystemen die in en rond de steengroeven gedijen. 

Talrijke projecten vereisen de steun van verschillende stakeholders om hun ontwikkeling te realiseren: burgers, lokale banen, politieke besluitvormers, enz. Een voorbeeld is het ‘Go4Zero’ project van Holcim, een bedrijf gevestigd in Obourg (Bergen), dat twee ovens wil vervangen door een gloednieuwe ‘droog proces’-technologie. Holcim wil zijn CO2-uitstoot in eerste instantie met 30% verminderen alvorens over te schakelen op CO2-afvang. Het CO2-afvangproject ‘Anthemis’ van CBR (Heidelberg Materials) zal de CO2-emissies van haar fabriek in Antoing met bijna 97% verminderen. 

Op de lange termijn zal de strategie van de Roadmap 2050, volgens schattingen van de Federatie en haar leden, leiden tot een vermindering van de koolstofvoetafdruk met 65% tot 78% ten opzichte van 1990, bovenop de al gerealiseerde 29%.