Bouw zet schouders onder waterrobuuste leefomgeving

Het opkrikken van de rioleringsgraad, waterbuffering, het opvangen en de infiltratie van hemelwater, het vergroenen en ontharden van stedelijke centra, natuurtechnische ingrepen in het landschap om overstromingen en modderstromen te verhelpen … De bouwsector in Vlaanderen werkt vandaag reeds intensief mee aan tal van recepten om onze regio kwaliteitsvol in te richten. De Vlaamse regering zet dit ook in de volgende jaren hoog op de agenda.

De bouw heeft de nodige knowhow om die plannen versterkt uit te rollen. Voorts is het van belang particulieren, bedrijven en landbouwers actief te betrekken en aan te moedigen om onder meer regenwater vast te houden en te bufferen. Daarbij kan een beloningsstrategie – als speerpunt van een sensibiliseringscampagne – een waterrobuust Vlaanderen verder in een stroomversnelling brengen. 

Vandaag werkt de Vlaamse Confederatie Bouw reeds aan een beoordelingskader om de (positieve) impact te meten van mogelijke ingrepen in een bouwproject op de biodiversiteit in de onmiddellijke omgeving. Eenzelfde denkpiste kan bewandeld worden om eveneens doordacht waterbeheer, -buffering en -infiltratie systematisch te gaan integreren. Zo stuurt VLARIO (overlegplatform voor rioleringen- en afvalwaterzuiveringssector in Vlaanderen) aan op een infiltratiebonus voor bedrijven en particulieren die inspanningen doen voor meer infiltratie van regenwater in de bodem. Een uniform kader en een gebundelde maatstaf rond maatregelen voor biodiversiteit en waterbeheer kan een belangrijk sensibiliserend effect hebben indien haalbare doelstellingen gekoppeld worden aan onder andere financiële stimuli, met als resultaat een kwaliteitsvolle leefomgeving die de bewoners voorbereid op de gevolgen van de klimaatverandering. 

“Een transformatie naar slimme verharding is cruciaal in de bouwshift. In het bestaande ruimtegebruik zijn er, naast de hoogdringendheid van een versterkt gescheiden rioleringsstelsel, heel wat ingrijpende maatregelen nodig om lokaal hergebruik van regenwater en natuurlijke infiltratie mogelijk te maken. Zo kan het ontharden van parkings en pleinen een belangrijke rol spelen, maar het is vooral van belang in te zetten op doordachte afwatering naar het laagste punt in de omgeving waar de nodige infiltratie- en bufferbekkens te vinden zijn of worden voorzien”, aldus Marc Dillen, directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw.

Aangezien niet alleen in bebouwde ruimte, maar ook bij ontharde gebieden zoals akkers (landbouw neemt bijna 60 % in van de Vlaamse oppervlakte) massale afstroming van regenwater zonder infiltratie in de bodem een significant werkpunt is, zijn ook in landelijke gebieden ingrijpende maatregelen nodig. Groenwerkers in de bouw brengen met natuurtechnische milieubouw (NTMB) cruciale veranderingen in het landschap teweeg. Denk maar aan de aanleg van infiltratiebekkens of houthakseldammen in landbouwgebied om water- en modderoverlast te verhelpen. 

“Als Vlaamse Confederatie Bouw onderlijnen wij steevast het belang van sluitende en coherente maatregelen binnen het ruimtelijke beleid van de Vlaamse overheid. Eigenaars, gezinnen en bedrijven kan je immers pas aanmoedigen om de nodige blauwgroene ingrepen te doen, indien zij achteraf hun investeringen niet verloren zien gaan. Hetzelfde geldt bovendien voor onder andere hun energetische investeringen die bijdragen tot de klimaatdoelstellingen. Daarom is bij veranderende spelregels de marktconforme vergoeding cruciaal als sluitstuk voor rechtszekerheid. We kunnen niet genoeg het grote belang onderlijnen van de beslissing van de vorige Vlaamse regering om binnen het instrumentendecreet te voorzien in de vergoeding tegen de marktconforme, venale waarde van een eigendom. De ongewijzigde goedkeuring van deze billijke vergoeding tijdens de huidige legislatuur, is dan ook cruciaal om het draagvlak onder gezinnen en bedrijven te vrijwaren”, besluit Marc Dillen van VCB.  

De Blue Deal die de Vlaamse regering op poten zet, is een uitgelezen instrument om versterkte maatregelen te lanceren om op korte termijn zowel (landbouw)bedrijven als gezinnen aan te moedigen om actie te ondernemen. Denk aan de aanleg van groendaken en -gevels, systematisch plaatsen van hemelwaterputten, het ontharden en vergroenen van parkings van sport- en cultuurcentra, baanwinkels, ziekenhuizen… het ontharden van opritten en voortuinen van particulieren en het doorgedreven hergebruik van regenwater in gebouwen. 

Niet alleen dient de overheid met de blue deal een hoog investeringsritme aan te houden om de omslag naar een waterrobuuste regio te bewerkstelligen. Ook dient de historische achterstand in het onderhoud van de (water)infrastructuur goed gemaakt te worden. De bouwsector heeft de nodige knowhow in haar rangen om die enorme uitdaging te helpen waarmaken. De sector heeft evenwel nood aan duidelijkheid over de aangepaste investeringsplannen van de (lokale) overheden, opdat tijdig voldoende middelen, medewerkers, materieel … kunnen ingezet worden.