Gigantisch bufferbekken voorkomt wateroverlast in Boom

Daarnaast is het bestaande rioleringsstelsel in de wijk erg verouderd. Gemeente Boom zal het daarom, in samenwerking met studiebureau Antea Group en rioolbeheerder Pidpa, stelselmatig gaan vervangen door een gescheiden rioolstelsel.

Hierbij wordt naar een maximale afkoppelingsgraad van het hemelwater gestreefd. Het regenwater zal afzonderlijk worden afgevoerd naar de waterloop Bosbeek en het afvalwater zal via een nieuwe collector (aan de Beukenlaan) worden afgevoerd naar de bovengemeentelijke rioolwaterzuiveringsinstallatie van Aquafin, waar het zuiveringsproces verder geoptimaliseerd kan worden. 

Het gemeentepark in Boom Noord vormt een relict van de Bosbeekvallei waarin de geomorfologische valleivorm bewaard bleef en verwerkt werd in de parkaanleg. Een uitgesproken reliëfvorm met zeer gevarieerde begroeiing kenmerkt het centrale en noordelijke deel van het park. De meanderende beek loopt door een rivierboslandschap en verbreedt op sommige plaatsen tot een serpentinevijver. Het park werd omstreeks 1928 aangelegd naar ontwerp van Paul Hasaerts met een Franse tuin, bos en vijvers die gevoed worden door de opwaartse waterloop Molenbeek. De veelhoekige vijvers zijn afgewerkt met bakstenen bruggen, doorgangen en afsluitingen. In en rond deze vijvers staan bakstenen sokkels met bronzen beelden van bekende kunstenaars. Ze zijn dan ook erfgoedkundig waardevol en geklasseerd.

In het verleden trad de waterloop Bosbeek in de vallei geregeld buiten zijn oevers waardoor de vijvers in het gemeentepark overstroomden. Deze wateroverlast werd enerzijds veroorzaakt door het rioleringsstelsel dat de toevloed van hemelwater niet kon verwerken. Anderzijds speelt de grondwaterstand in de lager gelegen delen van het gebied een rol, alsook de enorme toevloed van regenwater uit de hogerop gelegen delen. Door de frequent optredende wateroverlast werden de erfgoedkundige elementen van het park bedreigd. Tevens kwam heel wat verdund afvalwater in de parkvijvers terecht, als gevolg van pieklozingen van overstortwater uit het gemengde rioolstelsel. Zo ontstond er naast de negatieve milieu-impact ook nog heel wat geurhinder.

Dit project realiseert een belangrijke regenwaterverbinding in Boom-Noord die al het regenwater van de volledige wijk – en hogerop gelegen gebieden – zal afvoeren naar het oppervlaktewater. Hierbij is het belangrijk om piekdebieten af te vlakken en de afvoer van zeer grote regenwatervolumes op een te korte periode te voorkomen. Daarom zullen er in het afvoerstelsel een aantal constructies worden ingebouwd die de stroomsnelheid vertragen en zorgen voor een tijdelijke buffering van het hemelwater. Uiteindelijk zal het regenwater dan via een enorm ondergronds bekken onder het plein aan de Victor De Meyerestraat aansluiten in de waterloop. 

Het plein was de enige plek waar voldoende ruimte beschikbaar was om het volume van maar liefst 2.490 m³ – de omvang van een Olympisch zwembad – aan water op te vangen. Het bufferbekken zorgt met zijn omvang voor voldoende capaciteit om de toevloed tijdens langdurige neerslag of intense buien te verwerken. In het bekken zal het hemelwater tijdelijk worden gebufferd zodat het gecontroleerd in de waterloop geloosd kan worden. De wateroverlast zal daardoor tot het verleden behoren. 

Dankzij de omvangrijke grootte kan het bufferbekken ook volledig mantoegankelijk gemaakt worden. Dat is met name van belang voor de reiniging en inspectie van het afvalwater dat bij hevige neerslag door de opwaarts gelegen overstortconstructies vanuit het rioleringsstelsel geloosd wordt. Om deze redenen werd geopteerd voor een ondergronds bufferbekken in beton. 

De ruimte boven het bekken wordt ingericht als een groenpark met heel wat nieuwe bomen. Kinderen uit de buurt kunnen er spelen en studenten uit de nabijgelegen middelbare scholen kunnen er heerlijk vertoeven. Daarnaast wordt er een zachte verbinding gemaakt naar het aanliggende gemeentepark, met speelheuvels en een amfitheater waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten en onthaasten. Het plein wordt zo een belangrijke groenzone in de woonwijk dat hemelwater in de openbare ruimte verankert. Bovendien zal al dat extra groen de ecologie en biodiversiteit binnen de woonkern versterken. 

Tevens wordt er aan het bufferbekken een reservoir van 45.000 L gebouwd. Daarin zal bij elke regenbui water terechtkomen dat wordt opgeslagen voor gebruik door de gemeentelijke groendiensten. Hiermee kan men bij droogte alsnog het park en de openbare plantsoenen begieten. De gemeente denkt er zelfs over na om inwoners van de wijk, in tijden van langdurige droogte, ook toegang te geven tot water uit het reservoir zodat ze het kunnen gebruiken voor private doeleinden. Op die manier hopen ze samen met Pidpa aan te zetten tot duurzaam watergebruik. Tot slot kan de gemeente dit project gebruiken om een toenemend bewustzijn en draagvlak te creëren voor het maximaal scheiden van regen- en afvalwater, het inzetten op hergebruik, infiltratie en het vasthouden van water aan de bron.

Naast het realiseren van een klimaatbewuste en -robuuste wijk, zal de verblijf- en woonfunctie in het gebied blijven primeren. De hoofddoelstelling van dit project is dan ook het ontwikkelen van één publieke multifunctionele ruimte, waarin wonen, de schoolomgeving en andere openbare functies maximaal op elkaar zijn afgestemd. De omgeving moet een herkenbare centrumfunctie aannemen en veilige multiculturele ontmoetingsplaats worden met plaats voor een grote diversiteit aan gebruikers. Het resultaat is een groene plek om elkaar te ontmoeten en te onthaasten. Een impuls voor de lokale economie en een versterking van de openbare functies in al zijn facetten. Kortom: een nieuwe duurzame omgeving voor de volgende generaties.