Heraanleg Scheldeoever in Wichelen zit in de laatste rechte lijn

In Wichelen is waterbouwbedrijf Herbosch-Kiere bezig met afronding van een groot project in het kader van het Sigmaplan. De bestaande dijk van de Scheldeoever werd verstevigd en de waterkering verhoogd. Ook werd een nieuw pompgemaal gebouwd op de Bosbeek. Ingrepen die nodig waren om de achterliggende woongebieden te beschermen tegen wateroverlast. De kroon op het werk: de aanleg van een jaagpad op de dijk en de make-over van de open ruimte, inclusief een wandelpromenade. “De grootste uitdaging bij dit project was de beperkte ruimte. Soms heb je maar 4 à 5 meter om te bouwen”, vertelt werfleider Jonas Deryckere.

De stabilisatiewerken kaderen in het Sigmaplan, waarmee de Vlaamse overheid Vlaanderen beter wil beschermen tegen overstromingen. De Schelde is een getijdenrivier, die bij extreme weersomstandigheden gevaarlijk hoge waterstanden kan bereiken en zelfs overstromen.

Bovendien brokkelt de Scheldeoever in Wichelen op meerdere plaatsen steeds verder af door de kracht van het getij.

Om dat tegen te gaan, werd de oeverhelling over een lengte van 2 kilometer verstevigd en deels heraangelegd. Een robuuste wand van stalen damplanken werd verankerd in de grond, met zinkstukken op de oever. De helling langs de rivierzijde werd afgedekt met breuksteen. 

Het sluitstuk van de waterbouwkundige werken was de bouw van een pompgemaal en een nieuwe uitwateringssluis op de Bosbeek. Jonas Deryckere: “Dat was dringend nodig. De buurt rond de Bosbeek kampte regelmatig met wateroverlast. Er kwam meer water van de Schelde in de beek terecht dan omgekeerd. Het nieuwe pompgemaal zorgt ervoor dat er geen overstromingsgevaar meer is in de winter, als de Schelde heel hoog staat en er veel regenval is.”

Er wordt er op dit moment ook nog gewerkt aan de voltooiing van het nieuwe jaagpad op de dijk, achter het oude gemeentehuis. Ook wordt er een wandelpromenade gebouwd aan het Sociaal Huis. De trappen naar de Scheldeoever zorgen voor connectie met het water, wat de band met de Schelde voor de bewoners zal versterken. 30 september moeten ook deze werken afgerond zijn. Dan zal de burgemeester de officiële opening verrichten.

Herbosch-Kiere heeft ook andere Sigmawerken gedaan, maar Wichelen is voor hen een van de grotere projecten. “We zijn begin 2020 gestart”, vertelt Jonas Deryckere. “We zitten inmiddels volop in de afwerkingsfase. Als eerste hebben we damplanken en keermuren gedaan. Door problemen met de onteigening van een woning, restte er ter hoogte van het gemeentehuis nog een stuk van 150 meter dat nu pas aan de beurt is.“ 

“De grootste uitdaging bij dit project was de beperkte ruimte” vertelt Jonas Deryckere. “Over een lengte van 2 kilometer moet je achter privépercelen werken. Soms heb je maar 4 à 5 meter om te bouwen. 

De oeverwerken zijn allemaal vanop het water gedaan, maar een groot deel van de werken hebben we vanop een speciaal aangelegde steunberm uitgevoerd. De Schelde is een getijdenrivier, het zou te lang geduurd hebben om alles vanop het water te doen.“

Onvermijdelijk moest er soms in het midden van de vaarweg worden gewerkt, maar de hinder voor de scheepvaart viel al met al mee. “We doen dat in samenspraak met de scheepvaartinspectie. De stremmingsmomenten duurden een uur of 3, steeds tijdens laagwater.”

Omdat er vrij dicht in de buurt van woningen gewerkt werd, was de kans op schade groot. Jonas Deryckere: “Daarom hebben we in de dichtst bebouwde gedeeltes en in de buurt van kwetsbare huizen, betonnen secanspalen en losse boorpalen toegepast. Daar zijn we overgestapt van het concept van damplanken naar een fundering van boorpalen om geen trilling te hebben.“

“We hebben bij dit project vrij veel verschillende uitvoeringsmethoden gebruikt, onder meer beschoeiingskisten. Langs het water stuit je nogal eens op onvoorziene situaties. Dan moet je innovatief en oplossingsgericht kunnen denken, en dat is wel een sterkte van ons. Dat is ook het mooie van werken in de waterbouw. Dijken, bruggen of kaaimuren, de klussen zijn nooit 100% hetzelfde. Het is intensief, maar ook boeiend en gevarieerd werk. Ik doe het dan ook al 19 jaar!”      ■